شناخت مسلمانان از دین بودایی: بررسی متون اولیه اسلامی و شواهدی از دوره پیش از اسلام

در مکتوبات اولیه اسلامی، توصیف دقیق و روشنی از اندیشه ها و تعالیم بودایی ارائه نشده و غالب سخنان، بسیار کلی و ناقص است. در بیشتر منابع، باورها و اعمالی به بودائیان نسبت داده می شود که یا اساسا نادرست است و یا اصلا اختصاص به بودائیان ندارد و سایر سنن هندی نیز بدانها پایبندند. برای یافتن علت این امر، باید به دوره پیش از اسلام رجوع کرد و گسترش دین بودایی را در مناطقی که بعدها در زمره سرزمینهای اسلامی قرار گرفتند، بررسی نمود. بنظر میرسد که آشنایی ناقص با تعالیم بودایی اختصاص به دوره اسلامی ندارد، بلکه دست کم در نواحی غربی و مرکزی ایران پیش از اسلام نیز اوضاع اینگونه بوده است. اما در نواحی شرقی ایران و در مسیر جاده ابریشم، مراکز بودایی مهمی وجود داشته است. با این حال، پس از ظهور اسلام، صومعه های بودایی این مناطق نیز بتدریج ویران شد و جز خاطره یی مبهم چیزی از آنها باقی نمانده است. از اینرو، زمانی که تاریخ نگاران اسلامی میخواستند از دین بودایی سخن بگویند، به منبع موثقی دسترسی نداشتند. نوشتار حاضر در پی روشن سازی زمینه های مذکور میباشد.