پیامدهای ظهور داعش بر ژئوپولتیک خاورمیانه

بهار عربی و پیامدهای آن به ویژه در سوریه و جنگ داخلی این کشور، چیدمان و صف بندی های سیاسی منطقه ای و فرا منطقه ای را دستخوش تغییرات بنیادین کرده است. یکی از جلوه های بارز این تحولات، تعمیق شکاف های قومی و مذهبی در خاورمیانه است که به صف بندی های تازه کنشگران ملی و فروملی منجر شده است. از جمله کنشگران فعال و موثر در این تحولات، گروه های فروملی قومی مذهبی در کشورهای منطقه به ویژه عراق و سوریه هستند. بنیادگرایان اسلام گرا و گروه های تروریستی چون داعش در کنار گروه های قومی (کردها) سیر تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی در عراق و سوریه را به شدت دستخوش تغییر کرده اند. تحلیل صف بندی های جدید کنشگران در قالب سه هلال سنی، شیعی و کردی و پیامدهای ژئوپلیتیکی این تحولات، خاورمیانه را با بحرانی ترین مقطع تاریخی خود پس از جنگ جهانی اول روبه رو کرده است. برای نخستین بار، ژئوپلیتیک و نظم موجود وستفالیایی در خاورمیانه پس از گذشت یک قرن، با سیطره داعش بر بخش هایی از عراق و سوریه دستخوش تغییر شده است. در این مقاله تلاش شده با روشی تحلیلی توصیفی برخی از جنبه های ژئوپلیتیکی این تحولات و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گیرد.