جندی شاپور: افسانه یا واقعیت؟

دانشگاه و بیمارستان جندی شاپور واقع در شهری به همین نام در جنوب غرب ایران، به عنوان بزرگ ترین مرکز علمی جهان باستان، توسط شاپور اول ساسانی بنا شد و در طول حکومت ساسانیان و پس از آن در دوره اسلامی طی چند صد سال به عنوان یکی از قطب های مهم علمی دوران مطرح بوده و دروازه تمدن پزشکی ایران باستان به دوره اسلامی به شمار می رفته است. به طوری که ساخت مراکز علمی و بیمارستان های آموزشی در دوره اسلامی به تقلید از این مرکز و با انتقال پزشکان جندی شاپوری به بغداد محقق شد. با این وجود امروزه بعضی محققین با توجه به کمبود اطلاعات در مورد این مرکز تا نگاشته های قفطی در قرن سیزدهم میلادی به وجود چنین مرکزی در جندی شاپور شک هایی را وارد دانسته اند. لذا در این مقاله، با بررسی شواهد وجود چنین مرکزی در متون دوره اسلامی و شواهد موجود در متون پهلوی ساسانی و نیز عدم وجود جایگزین دیگری به عنوان الگوی ساخت مراکز علمی و بیمارستانی دوره اسلامی به این موارد پاسخ داده شده است.