بررسی مقایسه ای برخی مواد موثره پایه های نر و ماده گیاه افدرا (Ephedra major Host)

افدرا (Ephedra major Host) درختچه ای دو پایه متعلق به خانواده افدراسه و از بازدانگان پیشرفته است که خواص دارویی متعددی از آن شناخته شده است. هدف از این تحقیق بررسی برخی مواد موثره در پایه های نر و ماده در طول ماه های مرداد تا مهر است. به این منظور پایه های نر و ماده به طور جداگانه از رویشگاه طبیعی آن واقع در ارتفاعات بجنورد جمع آوری و خشک شدند. سپس عصاره متانولی به روش خیسانیدن استخراج و میزان آلکالوئید کل، افدرین، فنل کل، فلاونوئید کل و تانن کل نمونه های گیاهی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میزان آلکالوئید کل و افدرین در طی ماه های مختلف و بین پایه های نر و ماده تفاوت معنی داری داشت. بیشترین میزان آلکالوئید کل در نمونه جمع آوری شده از پایه ماده در ماه مهر بود. همچنین نتایج بدست آمده از HPLC نشان داد که میزان افدرین در این گیاه از 5/1 تا 99/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک در ماه های مورد بررسی متغیر بود. بیشترین میزان افدرین در نمونه های برداشت شده از پایه نر در ماه مرداد دیده شد. همچنین میزان فنل کل، فلاونوئید کل و تانن کل در طی ماه های مختلف به ترتیب بین 13/41-5/31، 81/5-51/3 و 46/24-57/15 میلی گرم بر گرم وزن خشک بود. این نتایج نشان داد که میزان فنل فقط در ماه مهر، میزان فلاونوئید کل، در ماه های شهریور و مهر و میزان تانن کل در ماه های مرداد و شهریور بین پایه های نر و ماده تفاوت معنی دار داشت.