مطالعه تطبیقی روایت شیخ صنعان در منطق الطیر عطار و نگارگری تیموری

شیخ صنعان، از داستان های کهن ادبیات فارسی بوده و معروف ترین روایت آن در منطق الطیر عطار آمده است. این داستان تمثیلی، دارای مفاهیم عرفانی است که نگارگران در ادوار مختلف، به ویژه در عصر تیموری، به تصویرگری آن بر اساس روایت عطار پرداخته اند. عطار در این داستان در بیان مفاهیم مورد نظر خود، با بهره گیری از برخی عناصر داستان و صور خیال، به تصویرپردازی ادبی پرداخته است. شناخت و تطبیق عناصر مشترک میان متن کلامی و متن تصویری و نیز تاثیر این دو بر یکدیگر، نقد و تحلیل صحیح تری از تصاویر به دست خواهد داد. از این رو در مقاله حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی، با بررسی مضمونی چند مورد از نگاره های داستان شیخ صنعان در مکتب هرات، به ارتباط آن با متن کلامی و شیوه های تصویرپردازی شاعر، پرداخته می شود. نتیجه این بررسی نشان می دهد نگارگر علاوه بر روایت داستان با درک مفاهیم مورد نظر شاعر، به بیان آن از طریق نشانه های تصویری پرداخته است. در واقع، یک همگرایی کلی میان روایت و نقاشی وجود دارد و هنرمند با توجه به مفاهیم داستان و نیز بهره مندی از خلاقیت های خویش، سعی در نمایاندن آن به کمک نشانه های تصویری داشته است.