تاملی در رابطه علم تفصیلی خداوند به ماسوی الله در مرتبه ذات و قاعده بسیط الحقیقه در کلمات ملاصدرا

علم تفصیلی حضرت حق به همه حقایق (ماسوی الله با همه ویژگی ها و تفاصیل و همه اعدام و محالات) مورد قبول و تاکید همه اندیشمندان مسلمان است. آنچه مورد اختلاف یا تفاسیر گوناگون قرار گرفته، تبیین این علم است؛ به گونه ای که موجب کثرت در ذات نگردد و تغییر و بسیط الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیء » حرکت را به ذات حق راه ندهد. درای نمیان، قاعده از جمله مبانی و اصولی است که ملاصدرا و پیروان حکمت متعالیه برای این تبیین بدان « منها متوسل شده اند و یک علم حضوری قبل از فعل (در مرتبه ذات) را به وسیله آن شرح و تفس یر مانع تفسیر آن به نحوی است که مورد ادعای اندیشمندان « و لیس بشیء منها » کرده اند. اما قید موافق با قاعده است. این مانع مورد نظر مقاله می باشد؛ یعنی تبیین مانع و پاسخ های آن و نارسایی های این پاسخ ها. به نظر می رسد پاسخ صحیح این مشکل و تفسیر صحیح این نحوه علم با قاعده اتحاد عقل و عاقل و معقول ممکن است که خود مقال های جدا می طلبد.