بررسی خصوصیات مورفولوژیکی، آنتی اکسیدانی و میزان اسانس گیاه دارویی چای کوهی Stachys lavandulifolia Vahl. در رویشگاه های استان های سمنان، خراسان شمالی و رضوی

چای کوهی یکی از گونه های دارویی جنس Stachysو تیره نعناع با خواص درمانی متعدد می باشد که در مناطق مختلف ایران رویش دارد. جهت بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گیاه تحقیقی بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار از چهار رویشگاه در استان های سمنان، خراسان شمالی و رضوی در سال 1393 صورت پذیرفت. سپس در زمان گلدهی اقدام به ثبت خصوصیات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع در زمان گلدهی، وزن تر و خشک ریشه و ساقه، طول ریشه، تعداد گل در گل آذین، نسبت گل های باز به کل گل ها، تعداد برگ روی ساقه، سطح برگ و مقدار کلروفیل گردید. همچنین درصد و عملکرد اسانس، مقدار فنل کل، محتوای فلاونوئیدی و فعالیت آنتی اکسیدانی تعیین شد. با بررسی نتایج مشخص شد خصوصیات مورفولوژیکی گیاه مورد مطالعه در رویشگاه های مختلف اختلاف معنی دار نداشت در حالی که در مورد میزان اسانس در سطح یک درصد اختلاف معنی دار مشاهده شد. در بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی، رویشگاه شاهرود بیشترین میزان فنل کل و مشهد بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی را دارا بود. همچنین بالاترین میزان فنل کل و محتوی فلاونوئیدی در برگ و بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی را گل داشت. همچنین بیشترین عملکرد و درصد اسانس مربوط به رویشگاه مشهد مشاهده شد که می توان بیان نمود با کاهش ارتفاع و بارندگی، میزان اسانس تولید شده در گیاه چای کوهی افزایش یافت.