مطالعه تطبیقی جهاد ابتدایی در حقوق اسلام و مسئولیت حمایت در حقوق بین الملل

این نکته بدیهی است که برقراری و تداوم نظم عمومی بین المللی در گرو رعایت اصول و موازین بنیادین این جامعه می باشد. همزیستی و روابط مسالمت آمیز و نفی جنگ و توسل به زور از مهم ترین و بارزترین این اصول اساسی به شمار می آید. درعین حال، تلاش های گوناگون ملت های تحت سلطه حکومت های مستبد برای رهایی، باعث شده است که امروزه بسیاری از درگیری های مسلحانه ماهیتی داخلی پیدا کند که طبعا آثاری بین المللی و همچنین پرسش های بسیاری به همراه داشته است و توجه تعداد زیادی از حقوق دانان را به خود معطوف ساخته و در پی آن تلاش شده است تا از طریق دکترین «مسئولیت حمایت» به این پرسش ها پاسخ داده شود. پرسشی که در این پژوهش در پی پاسخ به آن هستیم، این است که آیا ساختار جهاد ابتدایی در فقه شیعه قابل تطبیق با دکترین مسئولیت حمایت در حقوق بین الملل می باشد. در این تحقیق تطبیقی ضمن بررسی مختصر اصول حاکم بر قاعده منع توسل به زور و همچنین تبیین دو مفهوم جهاد ابتدایی و مسئولیت حمایت، به این نتیجه رسیدیم که با وجود تفاوت در ساختار و حوزه قلمرو آن ها، از نظر مبانی نظری و فلسفی و نیز ازآنجا که یکی از موارد مهم کاربست جهاد ابتدایی آزادسازی ملت هایی است که زیر سلطه حکومت استبدادی و دیکتاتوری، حیثیت، شرف، جان و مال آنان در معرض تاخت وتاز سلطه گران قرار دارد، جهاد ابتدایی با دکترین مسئولیت حمایت قابل تطبیق است.