مقایسه سمیت علف کش آترزین در چهار گونه ی ماهی بومی استان خوزستان: بنی، شیربت، عنزه و گطان

در این تحقیق سمیت حاد سم علف کش آترزین در چهار گونه ی ماهی بومی استان خوزستان، شامل ماهی بنی Mesopotamichthys sharpeyi ، شیربت Tor grypus، عنزه Luciobarbus esocinus و گطان Luciobarbus xanthopterus موردبررسی قرار گرفت (پاییز 1392، آزمایشگاه بخش بهداشت و بیماری های آبزیان دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز). بدین منظور از روش استاندارد OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) جهت تعیین سمیت حاد آترزین در چهار گونه ماهی استفاده گردید. هرگونه ماهی در مجاورت حداکثر هشت غلظت متوالی از سم علف کش آترزین در سه تکرار (مجموعا 24 آکواریوم) و به مدت 96 ساعت قرار داده شده و تلفات به صورت روزانه ثبت گردید. داده های به دست آمده با نرم افزار Probit آنالیز شد. نتایج مشخص ساخت که آترزین برای هر چهار گونه فوق ماده ای سمی است و سمیت آن هم با افزایش غلظت و هم با افزایش مدت مجاورت افزایش می یابد ولی میزان حساسیت به این سم در بین گونه های مختلف موردبررسی تفاوت های معنی داری را نشان دادند، بطوریکه سمیت حاد بر اساس LC50 96 ساعته، در مورد ماهی عنزه کمترین میزان (بالاترین غلظت) معادل 21±142 میلی گرم در لیتر به دست آمد که نشان دهنده مقاومت نسبتا خوب این گونه به سم آترزین است. درصورتی که مقاومت بنی و شیربت کمتر از عنزه و مشابه یکدیگر به ترتیب برابر 14±60 و 11±65 ثبت گردید. بالاترین حساسیت نسبت به این سم را ماهی گطان با LC50 به میزان 3±9 میلی گرم در لیتر نشان داد. با توجه به نتایج فوق می توان گفت علیرغم اینکه این چهار ماهی بومی ازنظر زیست شناسی و طبقه بندی ماهی های بسیار مشابه می باشند ولی تفاوت زیادی بین حساسیت آن ها به سم علف کش آترزین وجود دارد، و عنزه بیشترین مقاومت و گطان بیشترین حساسیت را نسبت به این سم دارند. لذا با توجه به میزان بالای مصرف این سم در استان و توصیه می شود در بازسازی ذخایر ماهیان بومی در منابع آبی استان خوزستان، بیشتر از گونه هایی همچون عنزه که مقاومت کلی بیشتری به این سم دارند، استفاده گردد.