تحلیل و بررسی «نظریه حیثیات» و «وجود رابط» نزد حکیم موسس، آقاعلی مدرس طهرانی

نظرگاه‏ آقاعلی مدرس در حل مسائل مطرح ‏شده درباره «وجود رابط»، ناشی از مبانی هستی‏ شناسانه و معرفت‏ شناسانه دقیقی است که این جستار خواهان طرح شماری از آنهاست. علم، فهم، فطانت و بصیرت به حیثیات، حق ذاتی حکمت است و این مهم به‏دست حکیم زنوزی در رساله وجود رابط به بیانی شیوا تمکین می‏ شود. از نتایج این جستار که از خلال توصیف تحلیلی آرای زنوزی به‏ دست آمده، می‏ توان به بهره‏ گیری از قاعده «حیثیات» به‏ عنوان روش متافیزیکی و عقلانی اشاره کرد که این امکان را برای آقاعلی مدرس طهرانی فراهم می‏ آورد تا با اعمال این روش منحصربه‏ فرد، از یک‏سو به جمع میان دیدگاه‏ های گوناگون و حل مسئله فلسفی در پرتو علوم عقلی مختلف موفق شود و از سوی دیگر، دچار کاستی‏ های قرائت‏ های متضاد و تحلیل‏ های خشک و تقلیل‏ انگارانه منطقی و زبانی نگردد. ایشان با معرفی عقل به‏ عنوان قوه «فعال تحلیل گر» و نیز اهمیت اعتبارات و لحاظ‏ های ذهنی، موضعی در پیش می‏ گیرد که حکیمان بعد از وی، آگاهانه یا ناآگاهانه از وی در حل مسائل عقلی پیروی کرده‏ اند.