تعیین فون پشه های کولیسیده (Diptera: Culicidae) در شهرستان پلدختر استان لرستان،1394

حشرات بزرگترین رده را در شاخه بندپایان تشکیل می دهند و شامل راسته ها و خانواده های متعددی هستند که مهم ترین آن ها از لحاظ پزشکی راسته دوبالان و خانواده کولیسیده می باشد. تعدادی از گونه های این خانواده، به علت خونخواری از انسان به عنوان مسوول انتقال عوامل بیماری زای بسیاری از بیماری ها از قبیل مالاریا، فیلاریازیس، آنسفالیت، تب زرد و تب دنگی در دنیا شناخته شده اند. از انجاییکه درخصوص تعیین فون پشه های موجود در شهرستان پلدختر تحقیقی انجام نشده و اطلاعات دقیقی در دست نیست از این رو این مطالعه با هدف تعیین فون پشه های کولیسیده (Diptera: Culicidae) در شهرستان مذکور واقع دراستان لرستان انجام گرفت.
دراین مطالعه فونستیک و مقطعی - توصیفی چهار منطقه شهری و نیز چهار منطقه روستایی در هریک از جهات جغرافیایی چهار گانه شهرستان پلدختر انتخاب گردید. درهر یک از مناطق شهری دو مکان و در هر منطقه روستایی چهار مکان که شامل دو مکان انسانی و دو مکان حیوانی بود تعیین و از اوایل فروردین 1394 تا اوایل دی ماه 1394 بصورت ماهانه اقدام به جمع آوری لارو، شفیره و پشه های بالغ خانواده کولیسیده گردید. روش های نمونه گیری برای لارو، شفیره و بالغ بصورت ملاقه زنی، گزش شبانه جمع آوری کلی و استفاده ازآسپیراتور بود. مشخصاتی شامل نام جمع آوری کننده، تاریخ جمع آوری، کد مربوط به زیستگاه، وضعیت زیستگاه (دایمی یا موقت)، نوع پوشش گیاهی، نوع بستر، وضعیت نور خورشید در فرم مربوط ثبت شد. به کمک منابع و کلیدهای تشخیص شناسایی معتبر اقدام به شناسایی نمونه ها شد و داده های بدست آمده به وسیله نرم افزار SPSS نسخه 19 تجزیه و تحلیل گردید.
در این بررسی درمجموع 5392 نمونه از پشه های کولیسیده مشتمل بر 1818 پشه بالغ و 3574 لارو در نقاط تعیین شده از سطح مناطق شهری و روستایی مورد مطالعه شهرستان پل دختر جمع آوری شد. بدین ترتیب سه جنس شامل آنوفل (9/21 درصد)، کولکس (6/64 درصد) و کولیسیتا (5/13 درصد) و دوازده گونه شامل: Cx.theileri،،Cx.mimeticus، Cx.perexiguus،Cx.hortensis،Cx.pipiens، Cx.sitiens، Cx.tritaeniorhynchus Culiseta langiareolata، An. Superpictus An.stephensi،An.turkhudi و An.dthali. تشخیص داده شدند. کولکس پی پینس گونه غالب (9/19 درصد) و کولکس تیلری (5/19 درصد) پس از آن بیشترین وفور را به خود اختصاص دادند.
نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر حضور گونه های مختلف پشه ها در سراسر شهرستان پلدختر می باشدو می تواند زمینه ساز انجام مطالعات جامع تر و ویژه در خصوص نقش احتمالی گونه های مختلف پشه ها در معضلات بهداشتی و پزشکی انسان و دامپزشکی در آینده باشد.