ارتباط آهن قابل جذب با شکل های شیمیایی آن در برخی خاک های آهکی استان آذربایجان شرقی

در این تحقیق آهن قابل جذب خاک در 21 نمونه خاک آهکی سطحی (0-30 سانتی متر) از استان آذربایجان شرقی با پنج روش مختلف شامل DTPA، AB-DTPA، AC-EDTA، هیدروکسیل آمین، اگزالات آمونیوم مرجع و اگزالات آمونیوم سریع اندازه گیری شد. شکل های شیمیایی آهن نیز با روش اصلاح شده سینگ و همکاران تعیین شد. بر طبق نتایج حاصله بیشترین مقدار آهن استخراج شده با روش اگزالات آمونیوم سریع (mg kg-1 03/856) و کمترین آن با روش AC-EDTA (mg kg-146/4) حاصل گردید. روش عصاره گیری با اگزالات آمونیوم سریع علاوه بر اکسیدهای آهن بی شکل (Fe-AFeox) دیگر شکل های آهن مانند شکل های تبادلی (Fe-Ex)، آلی (Fe-Om)، پیوسته به اکسیدهای بلورین (Fe-CFeox) و باقیمانده (Fe-Res) را نیز عصاره گیری کرد. عصاره گیر هیدروکسیل آمین در مقایسه با سایر عصاره گیرها آهن را بیشتر از منبع اکسیدهای بی شکل استخراج کرد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که شکل های Fe-Ex، Fe-AFeox و Fe-Res بیشترین و شکل های کربناتی (Fe-Car) و پیوسته به اکسیدهای منگنز (Fe-Mnox) کمترین سهم را در آهن عصاره گیری شده با عصاره گیرهای AB-DTPA و DTPA در خاک های مورد مطالعه داشتند. با توجه به روابط آماری احتمالا شکل کربناتی آهن، منبع بالقوه ای برای آهن قابل جذب در خاک های آهکی نیست. ظاهرا محتوای کربن آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی موثرترین ویژگی های خاک هستند که فراهمی آهن قابل جذب گیاه در خاک های مطالعه شده را پیش بینی می کنند.