بررسی بیماری زایی گونه Alternaria alternata روی برگ و کورم زعفران در آزمایشگاه و گلخانه

تولید زعفران، با ارزش ترین گیاه دارویی و ادویه ای شرق ایران، تحت تاثیر بیمارگرهای مختلفی قرار می گیرد. این تحقیق با هدف جداسازی، شناسایی و بررسی بیماری زایی جدایه های Alternaria alternata به عنوان عامل پوسیدگی کورم و برگ گیاه زعفران، در سال های 94-1393 با نمونه برداری از خاک و بافت های گیاهی نواحی مختلف دشت بیرجند صورت گرفت. جدایه های قارچی به کمک محیط کشت عصاره سیب زمینی دکستروز آگار جداسازی و خصوصیات ریخت شناسی آن ها بر روی محیط کشت سیب زمینی هویج آگار بررسی شد. دی ان آی ژنومی جدایه های قارچی به روش CTAB استخراج و زیر واحدهای ریبوزومی به کمک آغازگرهای ITS1 و ITS4 تکثیر گردیدند. آزمون بیماری زایی جدایه ها بر روی گیاه زعفران به سه روش تلقیح برگ های بریده شده، تلقیح کورم زعفران در شرایط آزمایشگاهی و تلقیح گیاه زعفران درون گلخانه انجام شد. بر اساس خصوصیات ریخت شناسی، 80 جدایه A. alternata در این تحقیق از دشت بیرجند شامل شهرستان های بیرجند، خوسف و سربیشه جداسازی گردیدند. در آزمون های بیماری زایی، پس از 3 تا 5 روز، برگ های بریده شده در محل تلقیح ابتدا کلروز و سپس نکروز بافت ها مشاهده گردید. کورم ها در محل تلقیح پوسیده شده و برگ های گیاهان تلقیح شده در گلخانه نیز دچار زردی و خشکیدگی شدند. شدت پوسیدگی و توسعه آن در جدایه های مختلف تقریبا یکسان و پس 5 از روز غده های آلوده، پوسیده شده و بافت برگ ها نکروزه گردیدند. توالی ناحیه ITS جدایه ها 100 درصد با توالی جدایه های A. alternata بانک ژن شباهت داشتند و در شجره فیلوژنتیکی با آن ها در یک گروه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که A. alternata پتانسیل ایجاد پوسیدگی کورم، لکه برگی، کلروز و نکروز برگ های زعفران را در صورت وجود شرایط بیماری زایی، دارا است. این تحقیق اولین گزارش از بیماری زایی این قارچ روی بافت های مختلف زعفران در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه است.