ساختارشناسی خمره ی نو یافته ی سفالی چرخه ی زیستی متعلق به گورستان پیش ازتاریخی کشیک سیستان و بلوچستان، جنوب شرق ایران

کشف اتفاقی محوطه پیش‏ از تاریخی کشیک در شهرستان نیک‏شهر استان سیستان و بلوچستان منجر به شناسایی یک گورستان هزاره سوم ق.م. گردید که دربردارنده آثار ارزشمند سفالی، فلزی و بقایای تدفین بود. در این میان یک خمره سفالی یافت گردید که با توجه به اهمیت و نقوش موجود در سطح آن نیازمند بررسی های علمی جزئی و دقیق‏تری بود. این خمره سفالی بر اساس نحوه تکرار نقوشش، خمره چرخه زیستی نامیده شده است. به‏ منظور بررسی فن ساخت، شرایط پخت و کوره، بومی یا وارداتی بودن آن و همچنین شناسایی رنگدانه‏ های به ‏کار رفته برای ایجاد نقوش با روش ‏های آنالیز پراش پرتوایکس به روش پودری (XRPD)، آنالیز طیف‏ بینی پاشنده انرژی پرتو ایکس کوپل شده به میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM-EDX) و مطالعه مقطع نازک سفال (OPM) مورد تجزیه ‏و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از روش‏های فوق نشان‏ دهنده‏ ی استفاده از خاک‏ هایی با منشا آبرفتی و منطق ه‏ای رودخانه کشیک دارد که حاکی از منشا محلی و بومی سفال بررسی‏شده در این منطقه است. همچنین در ساخت خمره هیچ‏گونه تنوعی از کانی ها مشاهده نمی‏شود و عمده کانی موجود در آن کوارتز با دانه‏ های ریز رسوبی است.
در پخت سفال شرایط اکسیداسیون و همچنین احیا را با توجه به حضور پیک کربن (گرافیت) و مغز خاکستری سفال می‏توان اثبات نمود.
رنگدانه مورداستفاده جهت تزئین نقوش دارای عناصر آهن و منگنز است که به جهت پایداری و پایه معدنی آن‏ها استفاده شده و در ترکیب با یکدیگر، تنالیته‏ای از رنگ قهوه‏ای تا سیاه را ایجاد می‏نماید.