ارزیابی و رتبه بندی ریسک در باغات مرکبات با استفاده از روش تحلیل تاپسیس (مطالعه موردی: شرق استان مازندران)

تولید مرکبات در بخش باغات در کشور جایگاه و اهمیت بالایی دارد. اهمیت این محصول در کشور ایران به دلایل منابع بسیار مهم تولید ثروت و مبادلات تجاری از یک طرف و سهم بسزایی در میان سایر محصولات کشاورزی و اشتغال بکار ساکنین مرکبات خیز ایران از طرف دیگر دوچندان می باشد. ولی رشد و پایداری این بخش، بدون شناسایی و مدیریت مناسب و موثر ریسک امکان پذیر نیست. در مطالعه حاضر، ابتدا مهمترین ریسک های باغ مرکبات طبق روش دلفی از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 16 نفر از کارشناسان تعیین شده است. سپس با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی تاپسیس به عنوان یک روش تصمیم گیری چندشاخصه بسیار قوی و کارآمد در رتبه بندی، سعی شد ریسک های موجود در صنعت باغداری استان مازندران طی سالهای 1395-1389 از طریق شبیه نمودن به جواب ایده آل اولویت بندی و بر اساس ماتریس بی وزنی آنتروپی شانون بدست آمده مهمترین و با اولویت ترین ریسک باغات استان مازندران انتخاب شده است. نتایج نشان داد بیشترین ریسک صنعت باغداری به ترتیب مربوط به ریسک های آفات و بیماری ها و قیمت، و در مراحل بعدی ریسک های خسارت و تولید قراردارند. همچنین کمترین ریسک ها هم به ترتیب مربوط به ریسک های فنی، نیروی کار و اعتبارات است. بنابراین نتایج تحقیق بیانگر تاثیر شایان توجه ریسک های آفات و بیماری ها، قیمت و خسارت در صنعت باغداری منطقه است. همچنین از میان ریسک های آفات و بیماری ها، شپشک ها، کنه قرمز و شته ها با احتساب 76، 73 و 70 درصد از بیشترین ریسک و ریسک های ناشی از تامین اعتبارات، نخریدن محصول و خسارت ناشی از آبیاری قطره ای و قطره چکان از کمترین ریسک برخوردار هستند. شدت ریسک موجود نشان می دهد که در حوزه های ذکرشده باید بیشترین توجه و مدیریت ریسکی صورت گیرد.