وضعیت حقوقی قرارداد نجات در حقوق دریایی ایران

نجات دریایی عبارت است از عملیاتی که طی آن کشتی، سرنشینان، بار یا سایر اموال از خطر رهایی می یابند. نجات دریایی بر دو گونه است: قراردادی و غیر قراردادی. در نجات قراردادی، مالک اموال در خطر و ناجی، پیش از آغاز عملیات نجات، قراردادی بسته و شرایط نجات و مبلغی را که باید پرداخت شود تعیین می کنند؛ سپس ناجی مطابق با قرارداد اقدام به یاری می کند. هر توافقی که به منظور نجات و تحت تاثیر خطر بسته شود و دادگاه آن را غیر منصفانه تشخیص دهد به درخواست هر طرف قابل ابطال است. در چنین صورتی، وضعیت حقوقی قرارداد را قابل ابطال می دانند. بنابر این، قرارداد قابل ابطال عبارت است از قراردادی که هر یک از دو طرف آن یا شخص ثالث می تواند ابطال آن را از دادگاه بخواهد. قرارداد قابل ابطال در حقوق ایران شناخته شده نیست، ولی استثناهایی را به مانند قرارداد نجات در ماده 179 قانون دریایی می توان یافت.