اثر تغییر کاربری زمین بر کیفیت فیزیکی خاک در منطقه گیلان غرب

کیفیت خاک، به صورت توانایی یک خاک در انجام وظایف آن، به عنوان بخشی اساسی از زیستگاه بشری، تعریف می شود. در این پژوهش، اثرات تغییر کاربری اراضی (تبدیل اراضی جنگلی به زمین های کشاورزی) بر کیفیت فیزیکی خاک، در منطقه گیلان غرب مورد مطالعه قرار گرفت. برای انجام این تحقیق، نمونه های خاک از لایه های سطحی و تحت الارضی دو نوع کاربری و از دو موقعیت قله و شانه شیب حوضه های میاندار و ویژنان برداشت شد. ویژگی های فیزیکی خاک، از قبیل بافت خاک و توزیع اندازه ذرات، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک، جرم مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، ظرفیت نگهداری رطوبت و درصد کربن آلی خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تغییر کاربری مناطق جنگلی به اراضی کشاورزی، موجب کاهش شدید درصد ماده آلی خاک (به میزان 52 درصد) و افزایش درصد سیلت، شن و جرم مخصوص ظاهری خاک می شود، همچنین جنگل تراشی موجب کاهش میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (از 39/0 به 14/0 میلی متر در حوضه میاندار)، کاهش میزان رس، کاهش تخلخل و به دنبال آن کاهش ظرفیت نگهداری رطوبت و کاهش هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (از 34/10 به 86/1 سانتی متر در ساعت) شده است. به طورکلی، نتایج ثابت می کند که تغییر کاربری اراضی جنگلی به کشاورزی، سبب کاهش شدید کیفیت فیزیکی خاک و قابلیت تولید آن می شود.