استحاله گرایی در تعامل شیعه با مخالفان مذهبی

مدعای این مقاله آن است که برخی از دیدگاه هایی که در پوشش تقریب مذاهب عرضه می شوند، گذشته از آنکه کارکردی ضدتقریبی دارند، زمینه را برای استحاله و اضمحلال تشیع در تسنن فراهم می آورند. این دیدگاه ها از یک سو شان امامت شیعی را پایین می آورند و فرهنگ امامت را تضعیف می کنند و از سوی دیگر فرهنگ خلافت را ترویج می کنند و شان آن را بالا می برند. مقاله حاضر نشان می دهد که ترویج این قبیل دیدگاه ها، پیامدهای خسارت باری در عرصه سیاسی و اجتماعی برای شیعه و تشیع به بار می آورد. برای نشان دادن اینکه آن دیدگاه ها چنین نتایجی را به بار می آورند، اولا خود این دیدگاه ها تحلیل شده اند تا معلوم گردد که در دل خود بر چه توصیه های سیاسی و اجتماعی ای منطوی هستند؛ ثانیا به استنتاج های اصحاب این دیدگاه ها از مبانی خودشان اشاره شده است تا روشن شود که آن دیدگاه ها نه فقط منطقا چنین نتایجی را در پی دارند، بلکه عملا هم چنین برداشتی از آنها صورت گرفته است؛ و ثالثا به شواهد عینی تاریخی استناد شده است، شواهدی که نشان می دهند تایید و ترویج هر کدام از امامت و خلافت عملا منتهی به نتایج سیاسی و اجتماعی خاص خود می گردد. در این مقاله، گاهی ادله اصحاب این دیدگاه ها نیز نقد شده است.