پاسخ های آناتومی دو گونه گندم به تلقیح با آزوسپیریلوم تحت شرایط دیم

در آزمایش انجام گرفته برای اولین بار اثر آزوسپیریلوم بر خصوصیات آناتومی محور سنبله در دو گونه گندم نان و دوروم مورد بررسی قرار گرفت. خصوصیات آناتومی برگ پرچم، محور سنبله و نیز پاسخ عملکرد دو نوع گندم نان و دوروم در تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم در آزمایش های مزرعه ای در طول فصل های رشد 1394 و 1395 تحت شرایط دیمکاری مورد مطالعه واقع شد. عملکرد دانه هر دو نوع گندم در تلقیح با باکتری افزایش یافت و بیشترین میزان افزایش در حدود 8 درصد در گندم نان مشاهده شد. تلقیح با آزوسپیریلوم موجب افزایش تعداد دانه در سنبله گردید. افزایش عملکرد دانه به موجب تلقیح با آزوسپیریلوم در مقایسه با گندم دوروم در گندم نان نمود بیشتری داشت. تغییرات آناتومی ایجاد شده در برگ پرچم و محور سنبله تحت تاثیر کاربرد آزوسپیریلوم نتایج یکسانی را برای دو نوع گندم به همراه نداشت. اگرچه تلقیح با آزوسپیریلوم موجب کاهش تعداد روزنه برگ پرچم به میزان 5/11 درصد شد، اما طول روزنه ها را به میزان های 6/3 و 5/11 درصد به ترتیب برای گندم نان و دوروم افزایش داد. آزوسپیریلوم به طور معنی دار موجب افزایش 5/12 و 39/13 درصد در مساحت و طول دستجات آوندهای چوبی و 42/14 و 33/33 درصد در مساحت و طول دستجات آوند آبکش شد. همچنین مساحت غلاف آوندی و لایه های مزوفیل در گندم های تلقیح شده با آزوسپیریلوم به ترتیب به میزان 20 و 5/31 درصد افزایش یافت. تاثیر آزوسپیریلوم بر افزایش مساحت لایه های اپیدرم بالا و پایین برگ در گندم نان بیش از گندم دوروم بود. تغییرات آناتومی ناشی از تاثیر آزوسپیریلوم محدود به برگ پرچم نگردید و چنین تغییراتی در محور سنبله نیز مشاهده شد. گیاهان تلقیح شده با آزوسپیریلوم از مساحت غلاف آوندی و نیز دستجات آوندی چوبی و آبکش بیشتری در محور سنبله برخوردار بودند. به طور کلی تغییرات در عملکرد و نیز خصوصیات آنوتومی به علت کاربرد آزوسپیریلوم در دو نوع گندم یکسان نبود و تاثیر مثبت باکتری در گندم نان بیش از گندم دوروم بود.