سیر تحول روشنایی در بارگاه رضوی از عصر صفوی تا دوره معاصر مطالعه موردی، ضریح مطهر

از دیرباز تاکنون، تامین نور و روشنایی در بارگاه امام رضا، یکی از موضوعات مورد توجه متولیان امر بوده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تحولات روشنایی در پر ازدحام ترین مکان این بارگاه، یعنی ضریح مطهر است که بیشتر با بهره گیری از منابع دست اول آرشیوی انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، سعی شده است شناخت دقیق و کاملی از وضعیت روشنایی ضریح مطهر در بازه زمانی عصر صفوی تا دوره معاصر به دست آید. مهمترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در هشت وقفنامه، همه یا بخشی از درآمدهای موقوفات به تامین روشنایی ضریح اختصاص یافته است. انواع شرفه، شمعدان، لاله، مردنگی، قندیل، کچکولی، چلچراغ و لوستر، مهم ترین وسایل روشن کننده ضریح رضوی، در این دوران بوده است. در فاصله عصر صفوی تا دوره قاجار انواع شمع و موم، تنها مواد سوختی برای وسایل روشنایی ضریح بوده است؛ اما از دوره پهلوی اول، چراغ های الکتریکی و انرژی برق، جایگزین این ابزار و سوخت های قدیمی می شود. همچنین اصلی ترین منابع تامین روشنایی در ضریح مطهر، وقف و نذر بوده است که از سوی قشرهای مختلف جامعه به آن، توجه نشان داده شده است.