ارزیابی آثار تناسب اراضی روی مقادیر رواناب با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه آبخیز کارده)

استفاده صحیح از اراضی با توجه به قابلیتی که دارند، یکی از راه‏کارهای مناسب برای مدیریت رواناب حوضه آبخیز است. مدیر حوضه می‏تواند با درنظرگرفتن قابلیت‏ها و محدودیت‏های حوضه، از بین ترکیبات مختلف و متنوع کاربری‏ها، کاربری بهینه را به منظور بهره‏برداری صحیح از رواناب پیشنهاد دهد. هدف از مطالعه حاضر، رتبه‏بندی تناسب کاربری اراضی با استفاده از روش Fuzzy- AHP در حوضه سد کارده مشهد و تاثیر آن روی مقادیر دبی خروجی از حوضه با استفاده از مدل SWAT است. به این منظور ابتدا نقشه کاربری فعلی منطقه مطالعه شده با استفاده از فن سنجش از دور و بازدید میدانی تهیه شد. مدل SWAT با استفاده از نقشه کاربری موجود واسنجی و ارزیابی شد. سپس، معیارها و محدودیت‏ها برای چهار کاربری مرتع، کشاورزی، جنگل و شهری تعیین شد. نقشه تناسب اراضی برای کاربری‏های یادشده با استفاده از ترکیب روش‏های فازی و AHP با استفاده از روش MCD در نرم‏افزار EDRISI تهیه شد. نقشه تناسب اراضی تهیه شده به جای نقشه کاربری موجود وارد مدل SWAT شد و نتایج بررسی شد. نتایج نشان داد 98/13 درصد مساحت حوضه برای کاربری جنگل مناسب بوده و همچنین وسعت مراتع در کاربری بهینه کاهش یافته است. نتایج مدل SWAT نشان داد با کاربری بهینه اراضی در حوضه سد کارده به ترتیب دبی متوسط و حداکثر روزانه 25/16 و4 درصد نسبت به شرایط فعلی کاهش پیدا می‏کند. کاهش مقادیر دبی خروجی می‏تواند به کاهش سیلاب در منطقه و تغذیه سفره آب زیرزمینی کمک کند.