بررسی فراوانی عوامل خطرآفرین سقوط در سالمندان گیرنده خدمات درمانی در منزل در سال 1396

سالمندان در معرض بیشترین خطر سقوط و زمین خوردن قرار دارند. به منظور طراحی و اجرای مداخله های موثر و کاهش صدمات ناشی از زمین خوردن در سالمندان، لازم است اهمیت نسبی هریک از عوامل خطرزا معلوم شود. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی اثرگذاری هریک از عوامل خطر سقوط در میان سالمندان دریافت کننده خدمت از یکی از مراکز ارائه خدمات درمانی در منزل در شهر تهران انجام شد.  این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی و به صورت مقطعی انجام شد. در این مطالعه 400 نفر از سالمندان، از طریق نمونه گیری طبقه بندی شده و به صورت تصادفی از 22 منطقه کلانشهر تهران انتخاب شدند. از طریق پرسش نامه محقق ساخته، اطلاعات مرتبط با خطر سقوط در جمعیت هدف، جمع آوری شد. پرسش نامه دو بخش سوالات جمعیت شناختی و سوالات مربوط به متغیر های پژوهش در هفت بعد (شامل 60 سوال) داشت. داده ها با نسخه 19 نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مناسب آنالیز و تجزیه و تحلیل شد.  از مجموع شرکت کنندگان در این مطالعه (004n=)، 5/52 درصد زن بودند و میانگین و انحراف معیار سنی سالمندان مورد مطالعه 8±78 بود. فراوانی سقوط در سالمندان نمونه گیری شده 28 درصد (112 مورد از 400 مورد) بود. از بین سالمندانی که زمین خورده بودند (112 n=) 64 نفر(1/57 درصد) زن و میانگین و انحراف معیار سنی آن ها 5/7±80 بود. از این بین 82 درصد در داخل منزل با سقوط مواجه شده بودند و محل هایی از منزل که بیشترین فراوانی های سقوط در آن ها رخ داده بود، شامل حمام (6/19 درصد)، سرویس بهداشتی (18 درصد)، اتاق خواب (18 درصد) و پذیرایی (16 درصد) بود. از نظر ناحیه بدن، در ناحیه لگن (8/26 درصد)، دست (3/22 درصد) و پا (6/19 درصد) بیشترین آسیب دیدگی ملاحظه شد. درمجموع 8/43 درصد از زمین خوردن در سالمندان به بستری شدن در بیمارستان با طول دوره های مختلف و درصدهای متفاوت منجر شد؛ به این صورت که 9/44 درصد بین 1 تا 5 روز، 7/36 درصد بین 6 تا 10 روز و 4/18 درصد بین 11 تا 15 روز در بیمارستان بستری شده بودند. رابطه معنادار آماری بین سقوط و هیچ یک از عوامل خطر پزشکی، سبک زندگی و محیطی مشاهده نشد.  درصد زیادی از سالمندان که دچار سقوط شده بودند در بیمارستان بستری شده بودند و درصد زیادی از آن ها مدت زیادی را بستری بوده اند که باعث تحمیل هزینه های زیادی بر نظام سلامت شده است. علاوه بر این عوامل، خطر حسی حرکتی موثرترین عامل زمین خوردن سالمندان بود که انجام اقدامات بازتوانی و توان بخشی برای سالمندان می تواند باعث کاهش این خطرات شود. این مطالعه نشان داد افرادی که ترس از زمین خوردن دارند بیشتر سقوط کرده اند. بنابراین، در میان عوامل خطر روان شناختی باید به این مورد توجه ویژه ای شود.