توسعه پیشگیری حفاظتی؛ با رویکرد تحقق فرامین فرماندهی معظم کل قوا(مدظله العالی)

سازمان های نظامی و انتظامی به دلیل نقش کلیدی خود، همواره در معرض تهدیدهای مختلف امنیتی قرار دارند. مقابله و مبارزه با این قبیل تهدیدها در درون سازمان های مذکور مستلزم برنامه های ویژه و اقدام های پیشگیرانه است. برخورد با تهدیدهای بالقوه، دو چهره اصلی پیدا می کند: روی اول سکه برخورد واکنشی و نوعا قهر آمیز است که در شکل دستگیری و طرد صورت می گیرد و علاوه بر هزینه بار بودن، مغایر با فلسفه و رسالت توسعه پیشگیری حفاظتی است و باید به حداقل ممکن اکتفا شود؛ روی دیگر سکه انجام اقدام های مختلف پیشگیرانه حفاظتی است که علاوه بر کاهش هزینه های آشکار و پنهان، سازگاری بیشتری نیز با مبانی اعتقادی و نظری اسلام دارد. اما موفقیت در امر پیشگیری حفاظتی، تصادفی نبوده و به صرف خواست قلبی میسر نمی شود، بلکه همانند سایر تدابیر صیانتی، مستلزم تهیه برنامه های منسجم و مدبرانه بوده و تدوین آن ها نیز باید فرایند معینی را طی نماید. بدیهی است که متعالی ترین آرمان حاکم بر کلیه اقدام های پیشگیرانه، تحقق فرهنگ خود حفاظتی است که دستیابی به آن نیازمند برنامه ای جامع و مانع بوده که بی شک شناخت راهکارهای توسعه حفاظتی از الزامات آن است. در این مقاله بر آنیم که با اسوه قرار دادن فرامین و تدابیر فرماندهی معظم کل قوا(مدظله العالی) ازقبیل: «لزوم تقدم پیشگیری و آگاهسازی نسبت به پیگیری»؛ «لزوم پیشگیری و مراقبت پیش از وقوع خطاهای اطلاعاتی»؛ «در کنار اطلاع دادن نسبت به آنچه اتفاق افتاده است، باید وظیفه پیشگیری»؛ «مراقبت پیش از وقوع خطاهای اطلاعاتی را نیز در وظایف خود به دقت ملاحظه نمایید» (7/9/1386)، ضمن شناسایی مفهوم، فرایند و شیوه های پیشگیری حفاظتی، به آینده پژوهی این موضوع پرداخته و راه های توسعه پیشگیری حفاظتی ارائه گردد. تحقیق حاضر از نوع «تحلیلی استنباطی» است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که: • موفقیت در امر پیشگیری حفاظتی، مستلزم آشنایی کامل با ماهیت پیشگیری و رویکردهای گوناگون موجود در این زمینه است؛ • نمی توان به صرف انجام اقدامات پراکنده و غیرمنسجم، توقع توفیق در پیشگیری حفاظتی را داشت، بلکه هر برنامه پیشگیرانه ای در صورتی قرین موفقیت خواهد بود که فرایندی منطقی و علمی در تکوین و اجرای آن رعایت شود؛ • ارزیابی وضعیت امنیتی سازمان، هدف گذاری اقدامات پیشگیرانه، تجزیه و تحلیل علل کجروی های حفاظتی، انتخاب اثربخش ترین راهکارهای پیشگیرانه، اجرای مستند و ارزیابی برنامه ها و بازخوردگیری از مداخلات برای توفیق در امر پیشگیری حفاظتی، امری ضروری است.