بررسی کیفیت زندگی و مولفه های آسیب پذیری زنان سالمند در نواحی روستایی مطالعه موردی : شهرستان زنجان

افزایش جمعیت سالمندان که به علت کاهش موالید و بهبود وضعیت بهداشت وزندگی آدمیان و افزایش امید به زندگی آنان دیده می شود ضرورت توجه به مشکلات این قشر را روزافزون نموده است  همچنین با توجه به روند افزایشی جمعیت سالمند در جهان و به ویژه کشورهای در حال توسعه و کشورمان، و همراه بودن پدیده سالمندی با بروز اختلالات جسمی و روحی ضرورت تعیین کیفیت زندگی این قشر را افزایش داده است، همچنین شناسایی مولفه های آسیب پذیر زنان در مناطق روستایی جهت ارائه به محافل علمی و اجرایی جهت حفظ و ارتقای کیفیت زندگی این اقشار هدف تحقیق حاضر می باشد.

پژوهش حاضر با آمیخته ای از دو رویکرد کیفی و کمی،  شامل استفاده از گروه های  بحث متمرکز در بخش کیفی، و انجام  تحلیل عاملی در بخش کمی انجام پذیرفته است. جامعه آماری در مرحله اول از رویکرد کیفی، زنان سالمند در 25 روستای شهرستان زنجان  می باشد که در این روستاها تعداد جمعیت زنان بالای 65 سال بیش تر از 15 درصد کل جمعیت زنان می باشد. این زنان شامل 784 زن  واقع در 25 روستای این شهرستان می باشد، با استفاده از نمونه گیری هدفدار و همگن 130 نفر از این زنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داه های کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. .همچنین  جهت گردآوری داده های کمی از ارسال پرسشنامه محقق ساخته که از مرحله فوق مستخرج گردید بهره گرفته شد. روش جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبه حضوری و با استفاده از پرسش نامه بود. و اطلاعات پس از جمع آوری کد گذاری شده و با استفاده از نر افزار Spss و آزمون های اماری توصیفی و تحلیلی شامل میانگین، Tتک نمونه ای و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج تحقیق نشان می دهد، عامل اجتماعی-اقتصادی با مقدار ویژه 13.145 و درصد واریانس 23.670 مهم ترین مولفه آسیب پذیری زنان روستایی شناخته شد. سنجش کیفیت زندگی و شناسایی مولفه های آسیب پذیری زنان سالمند روستایی موجب برنامه ریزی و پیشگیری و توان بخشی در زمینه ارتقای زندگی آنان می گردد بعد جسمی کیفیت زندگی سالمندان با مواردی از قبیل سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت اقتصادی، مسکن ووجود بیماری ارتباط آماری معنی دار دارد. کم شدن عزت نفس و ارزش اجتماعی، بی قدرتی، نداشتن استقلال در تصمیم گیری تله فقر از جمله مهم ترین مولفه های آسیب پذیری زنان سالمند در نواحی روستایی می باشد. در همین راستا دو راهکار اساسی جهت کاهش این آسیب پذیری ها می تواند شامل حمایت های ارگان های دولتی و توانمندسازی این سالمندان باشد. در محدوده مورد مطالعه، انزوای اجتماعی بیشتر برای زنان مساله آفرین است زیرا طول عمر آن ها عموما بیشتر از همسرانشان است و این باعث آسیب پذیری آنها در زمینه های مختلف می شود. در چنین شرایطی، زنان بیشتر در معرض آسیبهای روانی  هستند.