افزایش سطح هوشیاری و بهبود شاخص های فیزیولوژیک به دنبال مداخله ماساژ بازتابی کف پا در بیماران دچار کمای تروماتیک

ضربه مغزی به دنبال تروما، یکی از مشکلات عمده سلامتی در سراسر جهان است. شاخص های همودینامیک بیماران با آسیب دیدگی های سر دچار تغییر می شوند و این تغییرات می تواند باعث بدتر شدن سطح هوشیاری شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر ماساژ بازتابی کف پا بر سطح هوشیاری و شاخص های همودینامیک بیماران دچار کمای تروماتیک بود.  این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده با گروه کنترل در بیمارستان های شهدای هفتم تیر، تهران و امام حسین، شاهرود در سال 1396 انجام شد. به روش مستمر 60 بیمار دچار کمای تروماتیک انتخاب و به صورت بلوک بندی تصادفی در گروه های کنترل و ماساژ بازتابی پا قرار گرفتند. بیماران هر دو گروه مراقبت معمول را دریافت کردند. علاوه بر آن در گروه آزمون، ماساژ بازتابی کف پا برای دو هفته روزی دو بار و در هر نوبت برای 30 دقیقه انجام شد. سطح هوشیاری بیماران با مقیاس کمای گلاسکو قبل، یک و دو هفته بعد از ورود به مطالعه بررسی و ثبت شد. شاخص های همودینامیک قبل، بلافاصله، 30 دقیقه و 2 ساعت بعد از اتمام مداخله در روزهای اول و دوم مداخله از طریق مانیتور کالیبره کنار تخت بیماران اندازه گیری و ثبت شدند. داده ها با آزمون های آماریindependent t-test، chi-square، Fisher's exact ANOVA tests with repeated measures و توسط نرم افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شدند.  تعداد بیمارانی که به هوشیاری کامل رسیدند در گروه مداخله بیش از گروه کنترل بود (002/0 p=). تعداد روزهای رسیدن به هوشیاری کامل در گروه ماساژ بازتابی کف پا کمتر بود (001/0 p=). در گروه مداخله بلافاصله (017/0 p=) و 30 دقیقه بعد از مداخله (016/0p=) فشارخون سیستولیک کاهش بیشتری در مقایسه با گروه کنترل داشت. در گروه مداخله بلافاصله بعد از مداخله شاخص های همودینامیک نسبت به سایر زمان های اندازه گیری پایین تر بود.  بر اساس نتایج ماساژ بازتابی کف پا موجب افزایش سطح هوشیاری بیماران و کاهش طول مدت کما شد. یافته های این پژوهش حاکی از تاثیر فوری مداخله در کاهش شاخص های همودینامیک است. به پرستاران بخش های مراقبت ویژه توصیه می شود از این روش آسان و کم هزینه برای انجام تحریکات حسی بیماران دچار کما و ارتقای سطح هوشیاری شان و بهبود شاخص های همودینامیک آن ها استفاده نمایند.