عوامل زیربنایی تقویت کنش «انقلابی» در گفتمان اسلامی ؛ یک چارچوب مفهومی اولیه

علیرغم انعکاس فراوان مسئله «انقلابی» بودن و «انقلابی» عمل کردن در گفتمان حاکم بر کشور، اما مبادی نظری انقلابیگری و ظرفیتهای تقویت این نوع مواجهه با مسائل اجتماعی- سیاسی هنوز از آموزه های دینی ما در حد اندکی استخراج شده است. مسئله مقاله حاضر، صورت بندی بعضی عوامل مبنایی- تربیتی کنش انقلابی در انسانها می باشد، بر پایه آموزه های دینی و اسلامی. مقاله، متکی بر تامل اجتهادی و تفسیری نگارنده است و بیشتر از عناصر روش تحلیل گفتمان استفاده می کند؛ در قالب یک چهارچوب از دوگانه های مفهومی که حول معنای کنش انقلابی به کمک تحلیل گفتمان های انتقادی- انقلابی غرب مدرن بدست داده می شود. و سپس در قالبی تطبیقی، گفتمان دینی - اسلامی را بر مدار این دوگانه ها و در جهت استخراج موضوع بازتفسیر می نماید. در این مسیر مدارکی اجمالی از منابع دست اول اسلامی و اندیشه متفکرین انقلابی ایران معاصر مورد استناد قرار می گیرد. چارچوب مفهومی عوامل تقویت کننده شخصیت و کنش انقلابی در گفتمان اسلامی از منظر استنباطی مقاله شامل موارد ذیل می شود: «ضدیت» بنیادین و شدید دین با برخی امور و جماعات انسانی نظیر کفر و ظلم و فساد، ارتقای «جمع گرایی» و مسئولیت مندی اجتماعی انسان، ارتقای «آرمان گرایی» معنوی و غیر مادی و فرادنیایی او، تقویت «عمل گرایی» و اراده انسانی، تقویت نگاه «انسان مدار» و خدامحور برای رقم زدن تحولات اجتماعی، افزایش «استقلال» انسان متدین از عرف ها و زمینه های منفی و انفعالی اجتماعی، «سیاست گرایی» دین و توجه زیاد او به قدرت و ولایت سیاسی- اجتماعی. عوامل مذکور، در مکاتب تربیتی- انقلابی دیگر مرسوم در جهان و یا معنویت های غیر اسلامی، مفقود یا کمرنگ می باشند.