بررسی عوامل اثرگذار بر مصرف کودهای شیمیایی در مزارع زعفران (مطالعه موردی: شهرستان گناباد)

یکی از مهم ترین محصولات تولیدی و صادراتی کشاورزی ایران زعفران است که تولید آن منبع اصلی درآمد بسیاری از مناطق روستایی در شرق کشور به شمار می آید. با این وجود، عملکرد مزارع زعفران طی سال های 1394-1350 حدود 36 درصد کاهش یافته است. شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زعفران در ایران نیز با این مشکل مواجه است. شواهد و بررسی های میدانی گویای این است که استفاده زیاد از نهاده های شیمیایی به خصوص کودهای شیمیایی می تواند به عنوان یکی از عوامل اصلی این کاهش عملکرد مطرح باشد. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر مصرف کودهای شیمیایی با تاکید بر نقش نگرش و آگاهی زعفران کاران است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، تعداد 105 پرسش نامه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی نسبی تکمیل و از الگوی لاجیت ترتیبی استفاده شد. نتایج نشان داد که دو متغیر نگرش زعفران کاران نسبت به کشاورزی پایدار و آگاهی نسبت به عوامل کاهش دهنده عملکرد اثر منفی و معنی داری بر احتمال استفاده کشاورزان از کود شیمیایی دارد. در حالی که متغیرهای درآمد کشاورزان، سن، سطح تحصیلات و بیمه کشاورزی اثر مثبت و معنی داری بر احتمال استفاده از کود شیمیایی توسط کشاورزان دارند. بنابراین اتخاذ سیاست های مناسب به منظور بهبود نگرش کشاورزان نسبت به فعالیت های کشاورزی پایدار و افزایش آگاهی زعفران کاران از آثار منفی و بلندمدت استفاده بی رویه کودهای شیمیایی، جلب اعتماد کشاورزان معتمد و با تجربه برای کاهش استفاده از کودهای شیمیایی و تجدید نظر در محتوای کلاس های آموزشی و ترویجی نقش تعیین کننده ای در بهبود الگوی مصرفی کشاورزان از کود شیمیایی دارد.