بررسی عوامل تاثیرگذار در تعیین نوع ادبی (ژانر)

تعیین نوع ادبی در ادبیات فارسی به دلیل عدم وجود سابقه و تازگی موضوع از دشواری های زیادی برخوردار است. نیاز به محلی سازی الگوهای غربی از یکسو و ضرورتهای جهانی سازی ادبیات محلی از سوی دیگر، دو نیاز متناقض امروز ادبیات فارسی است. از اینرو پرسش اصلی این است که آیا میتوان الگویی ارائه نمود که ضمن رعایت استانداردهای جهانی نیازهای ادبیات فارسی را نیز پوشش دهد. مقاله حاضر تلاشی در این راستاست: اول در تعیین انواع ادبی از انواع پایه (حماسی، غنایی، تعلیمی) که در سطح جهانی مورد قبول است استفاده گردیده است. دوم برای تعیین نوع، از سه متغیر اصلی به نامهای محتوا و مضمون، لحن و شیوه ارائه به همراه زیر متغیرهای آنها استفاده شده است. محتوا و مضمون شامل 29 زیر عامل از جمله قهرمانی، عیاری، عاشقانه و... لحن شامل بیش از 40 مولفه از جمله صمیمانه، ناصحانه، آمرانه و... که از سه عنصر منطق، هیجان و احساس متاثر شده اند و شیوه ارائه که به سه زیر عامل روایی، خطابی و خویش گویی تقسیم شده است. در نهایت با استفاده از این سه متغیر وجه غالب اثر تعیین میشود.