ارائه شیوه نامه ای بهمنظور حفظ دانش بومی در کتابخانه های روستایی

دانش بومی،دانش محلی، سنتی یا قومی است که ماهیت آن تجربی،شفاهی وذهنی است. تدوین آن دشوار است چرا که دانشی ضمنی و پنهان است با ظهور علم نوین و پیشرفت جوامع مورد غفلت قرار گرفته و در معرض نابودی است. این جنوبی در کتابخانه های روستایی انجام گرفت مطالعه با هدف پیشنهاد و ارائه الگویی به منظور مستندسازی، حفظ و اشاعه دانش بومی روستاییان خراسان.

این مطالعه کیفی به روش نظریه زمینه ای انجام شد. داده ها به کمک ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته از نمونه ها گردآوری شد. نمونه را بیست مرد و ده زن روستایی، هشت کتابدار و سه نفر مطلع از دانش بومی استان خراسان جنوبی تشکیل داد. روایی پژوهش به کمک بازخورد همتایان و توضیح مفصل و غنی و داوران بیرونی تایید شد. پایایی پژوهش نیز از طریق تصویربرداری و ضبط صدا و یاداشت برداری واژه به واژه با آوانگاری تقویت شد.

یافته ها نشان داد  سازمان های بسیاری می توانند به منظور حفظ و اشاعه دانش بومی فعالیت کنند. دراین میان، کتابخانه های روستایی می توانند در بین سازمان ها نقش موثری ایفا کنند؛ چون نزدیکترین مراکز دانش در روستا هستند و با ایجاد انگیزه و افزایش مهارت های تخصصی، فنی، پژوهشی و کلامی به کتابداران و همچنین با مستندسازی دانش بومی به هر دو صورت رقومی و چاپی می توانند در نقش هماهنگ کننده ظاهر شوند.

شیوه نامه به دست آمده مهم ترین نتیجه حاصل از این پژوهش بود. این شیوه نامه بر چهار اصل تخصص، تعهد، تعامل و تعادل استوار است. از طریق این شیوه نامه، ده مرحله شناسایی، انتخاب، یادگیری، ارتباط، اقدام، پیاده سازی، بازبینی، ثبت، سازماندهی و دسترسی، به منظور مستندسازی، حفظ و اشاعه دانش بومی روستاییان به کتابخانه های کتابخانه روستاییروستایی خراسان جنوبی ارائه داده شده است.