نقش حفاظتی ویتامین D بر اختلال یادگیری و حافظه ناشی از استرس مزمن در موش بزرگ آزمایشگاهی

استرس موجب افزایش رهایش گلوکوکورتیکوئید ها و اختلال در پلاستیسیتی نورون ها به خصوص در هیپوکمپ شده که می تواند منجر به اختلال در حافظه و یادگیری شود. از آن جا که ویتامین D نقش محافظت کننده بر سیستم عصبی داشته و گیرنده های آن در هیپوکمپ حضور دارند، احتمال دارد بتواند در مقابل اثرات منفی استرس مزمن نقش محافظت کننده ایفا کند. بنابراین، هدف این مطالعه، بررسی اثرات محافظتی ویتامین D بر اختلال یادگیری و حافظه ناشی از استرس مزمن در موش بزرگ آزمایشگاهی بوده است.

 موش ها، (تعداد=78)، به صورت تصادفی به گروه های استرس و کنترل (هر کدام با 3 زیر گروه) تقسیم شدند. در گروه استرس حیوانات به مدت 28 روز، روزی 3 ساعت تحت استرس محدود کننده قرار گرفتند. گروه ها دو بار در هفته حلال ویتامین D یا ویتامین D در دو دوز (µg/kg 10 یا 5) به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. سپس سطح کورتیکوسترون پلاسمایی ارزیابی شد. برای سنجش یادگیری و حافظه آزمون های ماز آبی و سپس احترازی غیر فعال انجام شد.

گروه استرس سطح بالاتر کورتیکوسترون را نسبت به گروه کنترل در خون نشان دادند (P<0/0001). در تست ماز آبی موریس تمام گروه ها محل سکو را در 4 روز آموزش یاد گرفتند (0/0001=P) تست حافظه فضایی نشان دهنده مدت زمان کم تر رسیدن به محل سکو برای موش های استرس دیده بود. دوز بالای ویتامین D موجب پیدا کردن زودتر سکو شد (0/0002=P). در تست احترازی غیر فعال گروه استرس نسبت به گروه کنترل مدت زمان کم تری در ناحیه تاریک بود (0/0997=P) دریافت ویتامین D تغییر قابل ملاحظه ای در نتیجه آزمون نداد.

در این مطالعه مدل استرس مزمن محدود کننده موجب افزایش سطح کورتیکوسترون خون و تغییر در رفتارهای ناشی از یادگیری بلند و کوتاه مدت فضایی و شرطی شد. درمان با ویتامین D کمک به کاهش سطح کورتیکوسترون پلاسمایی بهبود رفتارهای یادگیری فضایی گردید.