طرح ژنریک دارو، مصداق عدالت در سلامت در حوزه خدمات دارویی

عدالت در سلامت و استفاده از داروهای ژنریک به عنوان ابزاری مهم در حوزه بهره وری منابع مالی یکی از عوامل مهم در حوزه اقتصاد سلامت در دنیا است، در ایران رویکرد طرح تحول نظام دارویی ایران که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه سلامت روی داد و راهبردهای آن در خصوص تقلیل هزینه های دارویی گامی موثر در این مهم بود.

 از عوامل اصلی عدم بهره وری در عدالت در سلامت در مبحث دارو استفاده کمتر از داروهای ژنریک و به کار بردن داروهای گران قیمت برند و استفاده از داروهای غیراستاندارد و داروهای تقلبی و استفاده غیرمنطقی و بی اثر بعضی داروها است، در طول 40 سال گذشته، روند رو به رشد تجویز و ارائه داروهای ژنریک به جای داروهای اختصاصی یا "برند"، موجب افزایش بهره وری و صرفه جویی میلیاردها پوند در کشورهای دنیا و در نظام سلامت شده است.در مطالعه قیمت های مشخص شده داروهای ژنریک درآمریکا، جنوب شرقی آسیا و مدیترانه شرقی توسط بخش عمومی در نزدیکی قیمت های مرجع بین المللی هستند ولی در مناطق آفریقایی، اروپایی و مناطق غربی پاسیفیک، دولت ها به طور متوسط34 تا 44درصد بیشتر از آنچه که مورد نیاز است، پرداخت می کنند.در استرالیا، کاهش قیمت اجباری و افشای قیمت ها به منظور تقلیل قیمت داروها و حصول اطمینان از بازپرداخت هزینه ها منجر شد که قیمت های واقعی مشخص شوند. علاوه براین، تفاوت قیمت، عاملی تعیین کننده برای بیماران جهت پذیرش داروهای ژنریک بود، زیرا بیماران زمانی جانشین ژنریک را رد می کنند که هزینه صرفه جویی شده یا تفاوت قیمت حداقل باشد.در ایران نیز برای بهره وری و کاهش هزینه ها در "نظام نوین دارویی کشور" پنج اصل به طور مشخص مطرح شد: 1- استفاده از نام ژنریک 2- واردات متمرکز با محوریت موسسات تحت کنترل دولت 3- توزیع دارو در سراسر کشور 4- تملک کارخانه های دارویی چند ملیتی 5- معرفی علمی داروهای ژنریک

 کشورهای متعددی در دنیا برای کاهش هزینه های پرداختی و بهره وری بیشتر از بودجه های دولتی و بیمه ها و عدالت در سلامت به استفاده و ترغیب از داروهای ژنریک پرداخته اند. نظام دارویی نوین ایران یا طرح ژنریک که از سال 1358 به تدریج شروع و سال به سال مراحل تکوین خویش را طی کرد توانست تاثیر مهمی در بهره وری، کاهش هزینه ها و در دسترس بودن داروهای مورد نیاز بیماران با کیفیت کاملا قابل قبول با هزینه های پرداختی کمتر توسط بیماران به انجام رساند از این روی باید قبول کرد که اجرای نظام دارویی ایران (طرح ژنریک) تاثیری کاملا مثبت در نظام سلامت بوده است.