نقش اجتماعی خانقاه در قرن هشتم

قرن هشتم دوره نزدیکی و هماهنگی بیشتر تصوف و تشیع است. تمایلات شیعی در میان عارفان موجب گسترش مبارزات عدالت خواهانه شده، و به تشکیل نهضت های اجتماعی از قبیل سربداران منجر می شود. سوال پژوهش این است که خانقاه و خانقاه نشینی در اوضاع اجتماعی قرن هشتم چه تاثیراتی دارد. این مقاله به بررسی نقش اجتماعی خانقاه در قرن هشتم و پیدایش سلسله های تصوف و نهضت های اجتماعی برخاسته از آن می پردازد. روش تحقیق، توصیفی و بر مطالعات کتابخانه ای مبتنی است. نتیجه تحقیق به اختصار این است که در قرن هشتم، مبارزه مستقیم با حاکمان و ادعای تشکیل حکومت های مردمی در میان صوفیان رشد چشمگیری دارد. سلسله های شیعی چون سربداران، موفق به تشکیل حکومت می شوند و پیروان صفی الدین اردبیلی و شاه نعمت الله ولی در صحنه های اجتماعی حضور پررنگ تری می یابند و از خشونت و وحشی گری حاکمان قدری می کاهند و برای کاهش آلام مردم تلاش می کنند. در این قرن دروغ و تزویر و ریا در همه طبقات اجتماعی رواج دارد. صوفیان و خانقاه آنان نیز از این مفاسد در امان نیست.