مبانی اعتماد اجتماعی در متون دینی

تقویت «اعتماد اجتماعی»، برای تقویت هویت جمعی، انسجام و نظم در جامعه، ضروری است و به منزله مولفه ای پویا و درونزاد در کنش عمومی تاثیرگذار است. در این تحقیق، زیرساختها و مبانی شناختی و عاطفی اعتماد کردن(بعنوان یک عمل آگاهانه و ارادی) با رویکردی درون دینی (و با استفاده از مفهوم «حسن ظن») مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، اهداف پژوهش عبارتند از: 1)تبیین شرایط و حدود و ثغور «حسن ظن» بر اساس آیات قرآن و روایات؛ و 2)تبیین عواطف بین فردی مناسب برای اعتماد با توجه به مفهوم «اخوت ایمانی» در قرآن. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بود. بر اساس یافته ها، در دیدگاه اسلامی اعتماد کردن، مولود پیوند مناسب میان سه عنصر: «اندیشه ها»، «عواطف» و «واقعیت» هاست و ضوابط دقیقی دارد(که در مقاله بحث شده است). خوش گمانی مبتنی بر شناخت نسبت به مومنان، در بافت فرهنگی-اجتماعی که در آن راستی و درستکاری بر ناراستی غلبه دارد، به اضافه احساس قدرتمند اخوت ایمانی که نوعی تعلق خاطر و هویت جمعی ایجاد می کند، زمینه اعتماد اجتماعی خردمندانه را فراهم میکند. لذا اجتناب از تردیدهای ناموجه، خوش بینی واقع بینانه و همچنین، خودمدیریتی در مواجهه با بدگمانی ها از سوی فرد اعتماد کننده، و نیز رفتارهای اعتمادساز از سوی اعتماد شونده، و هم چنین، اصلاح فضای اخلاقی جامعه، در راستای تقویت اعتماد عمومی توصیه می شود.