مباحث اخلاقی ویرایش ژنوم و ژن درمانی با تاکید بر سیستم CRISPR-Cas

ژن درمانی شامل ورود ژن های اختصاصی و عملکردی به درون سلول ها با هدف پیشگیری و درمان است. این فرایند ممکن است به صورت خارج بدنی (آزمایشگاهی) یا به صورت مستقیم از طریق داخل بدنی انجام شود. یکی از روش های نوین ژن درمانی و ویرایش ژنوم که در چند سال اخیر معرفی شده و در حوزه ی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری تحولات بزرگی ایجاد کرده، سیستم ویرایش ژنی CRISPR-Cas است. این سیستم سریع تر و ارزان تر و دقیق تر از شیوه های رایج ویرایش ژن مانند روش های TALENو ZFNs است. در ارتباط با سیستم ویرایش ژنی، همانند هر فرایند نوظهور دیگری، چالش های اخلاقی و نگرانی هایی مطرح شده است؛ برای مثال، می توان از به کارگیری احتمالی این تکنیک برای اهداف هنجارشکن مانند بیوتروریسم، جهش های زیان بار وارده به موجود زنده، به هم خوردن تعادل اکولوژیک نام برد. در مقاله ی مروری حاضر، از پایگاه داده های Science Direct، Pub-Med، SID، Scopus و Web of Science استفاده و پس از انتخاب و مطالعه ی کامل مقالات مورد نیاز، اطلاعات لازم استخراج و خلاصه شد. با توجه به ملاحظات اخلاقی و حقوقی موجود در خصوص فرایندهای ژن درمانی، انتظار می رود شرایط مناسبی برای بهره گیری هرچه بهتر از ژن درمانی فراهم آمده و از نگرانی ها، لغزش های ممکن و سوءاستفاده های احتمالی کاسته شود. مقاله ی حاضر مباحث اخلاقی پیرامون ویرایش ژنوم و ژن درمانی را با تاکید بر سیستم CRISPR-Cas شرح می دهد.