تشکیلات نیروهای نظامی و انتظامی در حکومت امیرالمومنین (ع)

هدف پژوهش حاضر بررسی تشکیلات نیروهای نظامی و انتظامی در حکومت امیرالمومنین (ع) بوده و فرضیه ابتکاری بودن «شرطه الخمیس» را با روش توصیفی- تحلیلی به اثبات رساند. در این راستا،سازمان نیروی نظامی در کوفه، پیشینه نیروی انتظامی در اسلام، ایجاد سازمان هاینظامیجدید توسط امیرالمومنین (ع)، شرطه و نیروی انتظامی در حکومت علوی، «شرطهالخمیس» به عنوان مهم ترین تشکیلات انتظامیحکومت علوی، ابتکارامام علی (ع) در تشکیل «شرطه الخمیس»،زمان، مکان و اعضای تشکیل «شرطه الخمیس»،فعالیت های انتظامی اعضای «شرطه الخمیس»ونیروی انتظامی و شهربان در حکومت علوی مورد بررسی قرار گرفته اند.یافته ها نشان داد، سه گروه و جمعیت در زمان امام علی (ع) بودند. گروه نظامی که براساس تشکیلات قبایل بود و دو گروه انتظامی. یکی «شرطه الخمیس» که حضرت ایجاد کرد و سابقه نداشت و گروه انتظامی دیگری که امنیت شهر را به عهده داشته و در عملیات مختلف شرکت داشتند. از عنوان «شرطه الخمیس» قبل و بعد از امام علی (ع) در منابع تاریخی یاد نشده است. طبری و محققان اهل سنت ایشان را مبدع «شرطه الخمیس» و ایجاد کننده تشکیلات منسجم شرطه در اسلام دانسته اند. اعضای «شرطه الخمیس» به امنیت شهرها و مبارزه با شورشیان، مفسدان و متجاوزان می پرداختند و در هنگام جنگ هم فعال و به کمک نیروهای پیشگام نظامی، می رفتند. در هنگام جنگ جمل و صفین نیز حاضر بودند.