روابط بندال های کم فشار بریده و دوام یخبندان های بهاره ایران

بادهای غربی ضعیف در عرض های جغرافیایی بالا و میانی سبب بندال های کم فشار بریده می شوند و این بندال ها پدیده های جوی بادوام مانند موج های یخبندان را پدید می آورند. ایران در جنوب عرض های میانی هر ساله درگیر موج های یخبندان بهاره است. هدف ما در این تحقیق بررسی اثرات بندال های بریده بر دوام یخبندان در ایران بود. برای رسیدن به این هدف داده های دمای کمینه روزانه 69 ایستگاه هواشناسی طی 20 مارس 1968 تا 21 ژوئن 2014 (برابر با فصل بهار در تقویم ایران) از سازمان هواشناسی تهیه شد. بر پایه جداول پراکنش دماهای گزارش شده و نمودارهای تغییرات فراوانی آنها، تعداد 114 موج با دوام 3 تا 25 روز شناسایی شد. بررسی نقشه های هوای تراز 500 هکتوپاسکال طی روزهای اوج بادوام ترین یخبندان ها نشان داد که سامانه غالب در 18 موج یخبندان بندال ها از نوع کم فشار بریده بوده اند. این سامانه ها در پیرامون دریای خزر با مرکزیت شرق این دریا نمایان و برای روزهای متمادی ماندگار شدند و بادهای غربی را به دو شاخه اصلی در شمال و فرعی در جنوب تقسیم کردند. نتایج نشان داد چهار عامل شامل «جابجایی مورب کم فشارهای بریده از جنوب اسکاندیناوی به سوی فلات پامیر» و «حرکت شرق سوی ناوه ها»، هر دو در تراز 500 هکتوپاسکال و «موقعیت رشته کوه زاگرس» و «مسیرهای ورود زبانه های هوای سرد پرفشار سیبری»، هر دو در تراز دریای آزاد؛ زمینه ساز نفوذ متقارن امواج یخبندان در غرب و شرق ایران بوده اند.