تاثیر تلقیح قارچ میکوریزا و کود فسفر بر برخی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) در خاک آلوده به آرسنیک

هدف از این مطالعه، بررسی اثر گونه های قارچ میکوریزا و فسفر روی شنبلیله در خاک های آلوده به آرسنیک بود. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه دانشگاه زابل اجرا گردید. فاکتور اول چهار گونه میکوریزا (Glomus mosseae ،G. intradices و G. versiform و عدم کاربرد)، فاکتور دوم سه سطح آرسنیک (صفر، 15 و 30 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و فاکتور سوم دو سطح فسفر (صفر و 200 میلی گرم در کیلوگرم خاک) بودند. در این مطالعه سمیت آرسنیک بر رشد رویشی، تجمع آرسنیک در شاخساره، آرسنیک ریشه، فسفر برگ، نیتروژن برگ، پرولین، کربوهیدرات، شاخص کلروفیل و همچنین درصد کلونیزاسیون ریشه بررسی شد. افزودن آرسنیک به طور معنی داری صفات رویشی، شاخص کلروفیل، غلظت فسفر، نیتروژن برگ و درصد کلونیزاسیون ریشه را کاهش داد. بالاترین سطح آلودگی، به ترتیب سبب افزایش 95، 99، 33 و 32 درصدی آرسینک شاخساره، آرسنیک ریشه، پرولین و کربوهیدرات نسبت به شاهد گردید. کاربرد میکوریزا و فسفر نیز بجز درصد کلونیزاسیون بر سایر صفات تاثیر معنی داری داشتند. اثر متقابل آرسنیک و میکوریزا بر وزن تر شاخساره، درصد کلونیزاسیون و تجمع آرسنیک شاخساره و اثر متقابل آرسنیک و فسفر بر وزن تر و خشک شاخساره، وزن تر و خشک ریشه و تجمع آرسنیک در شاخساره معنی دار بود. در واکنش به اثرات مخرب آرسنیک G. intradices با کاهش 25 درصدی تجمع آرسنیک نسبت به سایر گونه ها دارای عملکرد بهتری بود. این آزمایش نشان داد میکوریزا و فسفر نقش تعدیل کننده بر اثر منفی سمیت آرسنیک بر صفات را دارا بودند و می توانند از طریق بهبود رشد رویشی در کاهش اثرات منفی تنش آرسنیک موثر واقع گردند.