بررسی فرمول واره های بیان مودبانه تقاضا در گویش گیلکی رشت با تاکید بر نقش نشانگرهای ادب و مهیاکننده ها

فرمول واره های بیان تقاضا، بخش مهمی از فرمول واره ها هستند که مفاهیم آن ها از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی قابل تاویل و تفسیر به الگوهای فرهنگی- اجتماعی خاصی است. علی رغم اهمیت این موضوع، پژوهش خاصی در مورد آن ها در گویش گیلکی رشت صورت نگرفته است. هدف این مقاله در گام نخست شناسایی و معرفی نشانگرهای ادب و مهیاکننده ها در زنجیره فرمول واره های بیان مودبانه تقاضا در گویش گیلکی رشت و در گام دوم با دیدگاهی مبتنی بر زبان شناسی اجتماعی، واکاوی نقش این فرمول واره ها در تعاملات اجتماعی است. داده ها، با استفاده از رویکرد کیفی و روش قوم نگاری، از منابع سه گانه داده های گفتار طبیعی، شم زبانی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با گویشوران اخذ شده است. نمونه آماری، متشکل از گویشوران میانسال و مسن بومی از سه روستای توابع شهرستان رشت است که با روش گلوله برفی انتخاب شدند. استخراج فرمول واره ها بر مبنای مدل بلوم-کالکا و همکاران (1989) و تحلیل جامعه شناختی آنها، بر اساس مدل فرگوسن (1976) صورت گرفته است. یافته های این پژوهش، به شناسایی طیفی از رایج ترین نشانگرها و مهیاکننده ها در ساختار فرمول واره های بیان مودبانه تقاضا در گویش گیلکی رشت منجر شد. نتایج تحلیل محتوای فرمول واره ها، بیانگر برخی ارزش های اجتماعی نظیر نقش جامعه پذیری، نقش ادب در تعاملات اجتماعی، اهمیت رعایت حقوق دیگران، تواضع و روحیه مشارکت می باشد که در فرهنگ گویشوران منطقه نهادینه شده است.