مدلی بومی جهت سنجش کیفیت زندگی شهری مبتنی بر رویکردهای عینی و ذهنی (مطالعه موردی منطقه یک شهر قم)

کیفیت زندگی شهری به عنوان یک مفهوم کلیدی جهت تامین نیازهای اساسی شهروندان در راستای رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی و رضایتمندی افراد و همچنین ابزاری کارآمد برای ارزیابی سیاست های عمومی، رتبه بندی مکان ها و پایش سیاست ها و راهبردهای مدیریت و برنامه ریزی شهری می باشد. هدف اصلی از انجام این پژوهش سنجش کیفیت زندگی شهری بر اساس دو رویکرد عینی و ذهنی در سطح محلات منطقه یک شهر قم می باشد. در همین راستا با توجه به ویژگی های ناحیه مورد مطالعه و داده های در دسترس دو قلمرو دسترسی و آلودگی صوتی به همراه شاخص ها و معرف های آن ها هم از طریق محاسبه بر روی داده های کمی و انجام تحلیل های فضایی و هم از طریق پرسش از شهروندان، مورد ازیابی قرار گرفت. جهت استخراج و مدلسازی شاخص های دهگانه دو قلمرو اصلی تحقیق از لایه های کاربری اراضی و شبکه معابر شهری و همچنین داده های جمعیتی حاصل از سرشماری مرکز آمار ایران استفاده گردیده است. با توجه به نتایج بدست آمده از همپوشانی لایه های مربوط به شاخص ها در بعد عینی یک الگوی خاص از میزان کیفیت زندگی در سطح منطقه مورد مطالعه حاصل گردید که نشان می داد مرکز شهر دارای بالاترین میزان کیفیت و با دور شدن از مرکز شهر از میزان آن کاسته می گردد. اما نتایج حاصل از تحلیل های فضایی بر روی داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه کمی متفاوت گردید و الگوی بدست آمده در بعد عینی دچار تغییر و جا به جایی گردید. در نهایت به منظور فراهم نمودن یک ابزار مدیریتی اقدام به رتبه بندی محلات بر اساس شاخص های نهایی استخراج شده با استفاده از روش TOPSIS صورت گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده رتبه اول در بعد عینی و ذهنی به ترتیب محله های نوبهار و  باجک 3 می باشند. در نهایت اقدام به بررسی همبستگی میان نتایج شاخص های کیفیت زندگی در دو بعد عینی و ذهنی صورت گرفت که نتایج نشان دهنده رابطه معنادار مثبت و همبستگی نسبتا خوبی در بین اکثر شاخص ها است.