شبیه سازی شرایط اقلیمی درون غارها در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، جهت برآورد مقدار انحلال سالانه اشکال کارستی درون غارهای کتله خور و سهولان

غار کتله خور در نزدیکی شهر گرماب (زنجان) و غار سهولان در جنوب شرق مهاباد، سالانه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران هستند. تعداد بالای گردشگران و ورود بی رویه آنها به محیط های حساس و شکننده غارها، سبب بالارفتن غلظت دی اکسیدکربن موجود در غار شده و تعادل شیمیایی درون غار به هم خورده و اثرات مخربی بر اشکال و سازندهای کارستی درون غار به جای گذاشته است که به تدریج سبب تحلیل، خوردگی و پوسته شدن اشکال کارستی درون غار می شود. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا با شبیه سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غارها در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها محاسبه شد. 

روش شناسی:

 دما، رطوبت نسبی و دی اکسیدکربن موجود در درون غارهای موردنظر در دو دوره 15روزه در بهمن ماه به سبب تعداد کم گردشگر و ماه فروردین به دلیل حضور بالای گردشگر در درون غارها با استفاده از دستگاه 3کاره دما، رطوبت و CO2سنج اندازه گیری شد. در مرحله بعد، با شبیه سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها به شیوه وزنی محاسبه گردید. 

مقدار انحلال و پوسته شدن اشکال برای غار کتله خور 9445/0گرم در سال و برای غار سهولان 012/2گرم در سال بود. از این مقدار 7661/0گرم، معادل 12/81% کل انحلال برای غار کتله خور و 6991/1گرم معادل 45/84% برای غار سهولان، سهم گردشگران بود.

نتیجه گیری: 

ورود حداکثری گردشگران به درون غارهای کتله خور و سهولان، ریزاقلیم هایی را به وجود آورد که غلظت دی اکسیدکربن در آنها افزایش یافته، درجه حرارت غار بالا می رود و رطوبت نسبی کاهش می یابد. در اثر این تغییرات، روند شکل گیری اشکال کارستی درون غارهای مورد نظر مختل می شود و تخریب و شکسته شدن اشکال را به دنبال دارد.