توسعه شاخص کیفی برای ارزیابی آب‏ زیرزمینی و پیش ‏بینی تغییرات آن با مدل شبکه بیزین (مطالعه موردی: دشت زنجان)

آب های ‏زیرزمینی یکی از منابع مهم تامین آب به خصوص در مناطق خشک و کم بارش به ‏شمار می‏رود. از این‏رو، تعیین کیفیت و پیش‏بینی آن امری ضروری است. مطالعه حاضر به ارزیابی کیفیت منابع آب ‏زیرزمینی و پیش‏بینی آن در آبخوان زنجان می‏پردازد. شاخص GWQI در پژوهش های پیشین، وزن دهی ساده بر پایه دیدگاه های کارشناسی بوده است. از این رو، در شاخص جدید (C-GWQI) برای تعیین وزن‏ ها، از روش آنتروپی شانون و از تصمیم‏ گیری چند‏م عیاره COPRAS، به منظور توسعه این شاخص استفاده شد. با تعریف دو محدوده کیفی مجاز و مطلوب برای مصارف شرب طبق استاندارد WHO، کیفیت آبخوان در سه محدوده مطلوب، مجاز و غیرمجاز برای طبقه‏ بندی آب شرب استفاده شد. نتایج نشان داد در همه دوره ‏های زمانی سطح کیفیت آب ‏زیرزمینی در محدوده شهری پایین‏تر از سایر نقاط است. با این حال، در بیشتر چاه ‏های بررسی شده، کیفیت آب برای شرب ارزیابی مطلوب شد. شاخص توسعه داده شده با استفاده از مدل شبکه بیزین تحت 8 راهبرد ساختاری ارزیابی و پیش ‏بینی شد و از بین راهبردهای مختلف، با توجه به معیارهای میانگین مطلق خطای نسبی (MARE) و ضریب همبستگی (R) راهبرد برتر انتخاب شد. راهبرد برتر کیفیت آب‏ زیرزمینی در مرحله آموزش و آزمون به ترتیب دارای مقادیر 932/1 و 992/0 درصد از نظر شاخص MARE ارزیابی شد. پارامترهای پیش‏بینی کننده راهبرد منتخب شامل آب‏ برگشتی، تخلیه، بارش، دما و کیفیت این ماه توانستند با دقت زیادی کیفیت ماه بعد را پیش‏بینی کنند. نتایج مطالعه حاضر می‏تواند به مدیران برای حفظ و مدیریت بهتر آبخوان کمک کند.