رهیافت های نظری تحلیل شکل گیری جریان های اسلام گرا با تاکید بر گروه های تکفیری

با توجه به شکل گیری حرکت های متعدد اسلام گرا در جهان اسلام در قرن اخیر، نظریات متعددی در مورد خاستگاه و منشا پیدایش آنها به وجود آمده است که برخی از آنها جنبش های اسلام گرا را پیامد ویژگی های ذاتی و بنیادین اسلام قلمداد می کنند و برخی دیگر، حرکت های اسلام گرا را واکنشی به مسایل و بحران های محیطی می دانند. مقاله حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که با چه رهیافت های نظری می توان شکل گیری جریان های اسلام گرا از جمله گروه های تکفیری را تحلیل نمود؟ جهت تحلیل شکل گیری جریان های اسلام گرا نظریات متعددی از جمله: «نظریه ادواری»؛ هرایر دکمجیان، «نظریه تجدید حیات اسلامی»؛ خورشید احمد، نظریه «بحران هویت، عامل ظهور جنبش های بنیادگرا»؛ رضوان السید، نظریه «بحران هژمونی، عامل حرکت های اسلام گرا»؛ بابی سعید، «نظریه جامعه شناختی»؛ اولیویه روآ و «نظریه اقدام جمعی»؛ حمید احمدی قابل استفاده است؛ لیکن تحلیل پیدایش گروه های تکفیری با استفاده از نظریات مذکور به تنهایی کافی نیست و باید به صورت ترکیبی تحلیل صورت گیرد. روش مورد استفاده در این مقاله، روش توصیفی - تحلیلی و ترکیب نظریه هاست.