کیفیت تحقق «علم» در گزاره های شرعی

یکی از مسایل اصول ‏فقه که متکفل تحصیل ابزار مناسب به منظور کشف احکام شرعی محسوب می گردد، «حجیت قطع» است. مشهور اصولیان برآنند که قطع اصولی دارای حجیت ذاتی است و به همین لحاظ آن را مبنای شناخت در فقه و اصول دانسته و به اشتباه بر آن اطلاق «علم» می‏کنند. اما بسیاری از اصولیان متاخر، منکر حجیت قطع اصولی شده و مبنای حجیت را وصول به حکم واقعی دانسته اند، نه صرف حالت نفسانی مکلف. از همین رو، لازم است مبنای شناخت را در فقه و اصول، قطع به شرط مطابقت با واقع یا همان قطع منطقی قرار داد که این، همان معنای دقیق و اصطلاحی «علم» است. اما مسئله مهم‏تر آن است که چگونه می‏توان به گزاره‏های شرعی، قطع منطقی یا همان علم پیدا کرد؟ به نظر می‏رسد تنها راه مطمین برای علم به معارف دستوری دین، استماع از شارع مقدس یا مخبر صادق باشد.