قلب سلیم و عقل مستقیم در الاهیات جاناتان ادواردز
الاهیات جاناتان ادواردز الاهیاتی عقلانی است. او معتقد است «عقل» توان اثبات حقانیت تعالیم کتاب مقدس را دارد و بدین اعتبار همنوا با کسانی است که ایمان دینی را واجد وجهی شناختی قلمداد می کنند. اما در الاهیات ادواردز عناصر «تجربه» و «احساس» نیز منزلتی اغماض ناپذیر دارند. وی، بسان شلایرماخر، تجربه دینی یا احساس معنوی را گوهر ایمان دینی می داند و معتقد است اگر انسان از وضعیت زلال وجودی محروم باشد نمی تواند زیبایی تعالیم دینی را درک کند. در حقیقت، ناب اندیشی محصول عقلانیت صرف نیست، بلکه حاجتمند «قلبی هدایت شده» و مصفای از هر گونه گناه و تمایلات ناروا است. ادواردز معتقد است انسان باید برای شناخت خدا و کلامش، نخست ساحت ارادی و عاطفی اش را بپیراید و از گناه دوری کند. در حقیقت، این عواطف و اعمال ما هستند که نقش خویش را بر پیشانی افکار ما می زنند و عقل انسان همواره به پیروی از تمایلاتش عمل کرده است. الاهیات ادواردز پرده از «فرمانروایی قلب» و «فرمان برداری عقل» برمی دارد. حکایت انسان همین است که او به چیزی می اندیشد و چیزی را حقیقت می پندارد که دوستش دارد. ادواردز معتقد بود برای اثبات ایمان دینی، اول باید مومن بود نه فیلسوف و متکلم. این «قلب سلیم» است که عقل را مستقیم می سازد تا راه خویش را به سوی اندیشه های درست دینی بیابد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی قلب سلیم و عقل مستقیم و تاثیر قلب بر عقل را در الاهیات جاناتان ادواردز تبیین می کند.
-
ابداعات فلسفی و کلامی ملاعلی مدرس طهرانی در حکمت متعالیه
روح اله آدینه*، زهرا اصلی بیگی
نشریه کلام پژوهی، بهار و تابستان 1403 -
بررسی دیدگاه جان اف هات و علامه جعفری درباره علم و دین
*
نشریه فلسفه غرب، پاییز 1402