بررسی اثر صفات زراعی و شاخص های مقاومت به خشکی در تعیین لاین های حساس و متحمل آفتابگردان

به منظور تعیین لاین های حساس و متحمل آفتابگردان به تنش خشکی آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات دانه های روغنی کرج انجام شد. در این بررسی تعداد 12 لاین مختلف آفتابگردان از نظر خصوصیات مرتبط با تحمل خشکی غربال شده و دو لاین حساس و متحمل به خشکی شناسایی شدند. برای این منظور ابتدا لاین های اینبرد آفتابگردان در دو آزمایش جداگانه در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار کشت گردید. تنش خشکی از طریق قطع آبیاری در مرحله 2 تا 8 برگی انجام شد. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع گیاه، قطر طبق، قطر ساقه، میزان رطوبت نسبی، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه بودند. نتایج تحقیق نشان داد صفات مذکور بجز قطر ساقه در شرایط تنش دارای اختلاف معنی دار بودند. پس از بررسی عاملهای مورد آزمایش و تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج به دست آمده از طریق بررسی درصد تغییر صفات مورد مطالعه، محاسبه شاخصهای تنش (شاخصهای تحمل به خشکی، حساسیت به خشکی) و رسم دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای ارقام مشخص گردید. بر این اساس در شرایط اعمال تنش کم آبی، از نظر عملکرد دانه، RGK26 و RGK41 بیشترین و کمترین عملکرد دانه در بوته را تولید نمودند. با مقایسه صفات میتوان از بین 12 لاین مورد مطالعه، BGK221 را به عنوان لاین حساس و RGK46 را به عنوان لاین متحمل معرفی نمود. همچنین همبستگی بین صفات نیز نشان داد، شاخص تحمل به خشکی (STI) تقریبا با تمامی صفات دارای همبستگی مثبت بود. در ضمن عملکرد دانه با تمامی صفات بجز ارتفاع بوته دارای همبستگی مثبت بود.