بایسته های اقدامات پیشگیرانه گمرک در برابر کالاهای وارداتی تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان

امروزه با گسترش جرایم و تخلفات گمرکی و متنوع شدن شیوه های ارتکاب آن ها، عملکرد سازمان گمرک به عنوان مرزبان اقتصادی کشور و کنشگری محوری مبادی ورودی و خروجی کشور، در اتخاذ تدابیر پیشگیرانه متناسب با گونه شناسی ارتکاب بزه گمرکی اهمیت یافته است. در همین راستا و تاکید بر حمایت حداکثری از سلامت جامعه در سیاست های کلان کشور از یکسو و همچنین اقبال روزافزون مردم به مصرف کالاهای وارداتی از سوی دیگر، نقش گمرک در کشف، شناسایی و گزارش کالاهای تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان به مراجع قضایی، فزونی یافته است. منظور از کالاهای تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان، مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی است و دامنه این مقاله بر این موضوعات متمرکز است. سوال اساسی مورد نظر در این مقاله آن است که با نظر به وظایف گمرک، تقویت و اتخاذ کدام راه کارها می تواند اثربخشی بیشتری را برای حمایت در برابر واردات کالاهای تقلبی تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان به همراه داشته باشد؟ رویکرد عملی گمرک در رابطه با واردات کالاهای تهدیدکننده سلامت بر دو رفتار متخلفان تمرکز دارد؛ اول تلاش برای کشف کالاهای قاچاق؛ دوم شناسایی کالاهای وارداتی غیر قاچاق، اما تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته ای که با اسناد صوری در شرف واردشدن به کشور هستند. در این راستا مقاله حاضر با ابزار کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی سعی دارد تا با تلفیق تجارب عملی و اشاره به مثال های مرتبط، نتیجه نگاه آسیب شناختی خود را به شکل راه کارهایی بایسته بیان کند. در نهایت می توان دریافت که گمرک به رغم تمام تلاش های مثبتی که در مسیر مبارزه پیشگیرانه با سودجویان واردکننده کالاهای وارداتی تهدیدکننده سلامت مصرف کنندگان به عمل آورده، اما راه کارهایی از قبیل تقویت همکاری چندجانبه داخلی و فراملی مرتبط با کشف، شناسایی، اصالت سنجی و همکاری با نهادهای مرتبط با بهداشت و بهره گیری از بازرسان مربوطه بر کارآیی این نهاد می افزاید. تدابیر فناورانه ای از قبیل مدیریت هوشمند ریسک و الهام از رهیافت های عملی سازمان جهانی گمرک و شبکه های جهانی طراحی شده باعث می شوند تا بستر شناخت کالاهای تقلبی و آسیب رسان فراهم گردد. به علاوه این که استفاده از کدهای بین المللی کالا و آموزش آن ها به کنشگران گمرکی و پیش بینی در سامانه های گمرکی داخلی به اثربخشی پیشگیرانه گمرک می افزاید.