ارزیابی بافتهای فرسوده مناطق روستایی با تاکید بر سازه های فرم روستایی (مطالعه موردی: پیرامون کلانشهر تهران)

فرم روستایی به عنوان الگوی فضایی جامع، بی حرکت، موضوعات کالبدی پایدار در روستا تعریف شده است. در این راستا، سازه های اصلی فرم روستایی یعنی تیپ ساختمان؛ زیربناها؛ کاربری اراضی؛ تراکم؛ و توزیع مبنایی برای ارزیابی و یا ساماندهی بافت های فرسوده روستایی قرار گرفته می شود؛ زیرا بافت فرسوده در مناطق روستایی از نظر فرم و محتوی، کارایی خود را از دست داده است. این مساله در کشور مطرح شده ولی بسیاری از مدل ها چندان با واقعیت متناسب نبوده لذا مداخله برای ایجاد تعادل ضرورت می یابد. در این راستا، یکی از اقدامات بنیادین و اولیه در رابطه با مناطق فرسوده روستایی، رتبه بندی این گونه مناطق بر مبنای پنج عنصر کلی مربوط به فرم روستایی است تا بدین طریق مناطقی که وضعیت نامطلوب تری در خصوص فرم روستایی دارند شناسایی و ساماندهی (نوسازی) به شکل محسوس تری در آنها انجام گیرد؛ اما تاکنون ارزیابی علمی در این زمینه انجام نگرفته است. به تازگی، روش ارزیابی تولید وزنی تجمعی (WASPAS) به عنوان یکی از کاربردی ترین روش های رتبه بندی معرفی شده است؛ از این رو، پژوهش حاضر در پی ارزیابی و رتبه بندی بافت های فرسوده روستاهای پیرامون کلان شهر تهران با تاکید بر سازه های اصلی فرم روستایی است. بر این اساس، روش تحقیق این مقاله از نوع توصیفی کاربردی و شیوه جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی بوده که با استفاده از پرسشنامه، نظر 260 نفر خانوار روستایی و 15 نفر از نهادهای محلی در روستاهای فرسوده پیرامون کلان شهر تهران در هشت شهرستان از استان تهران منتخب و پانزده متخصص علمی به منظور وزن دهی به شاخص ها دریافت، توصیف و تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد روستاهای مشهدفیروزکوه، یهر، کبیرآباد، قویینک رخشانی، جعفرآباد باقراف، وسطر، حصار کوچک، زواره بید، حسن آباد باقراف در مقایسه با روستاهای دیگر، شرایط نامطلوبی را به لحاظ وضعیت موجود فرم روستایی به کمک روش واسپاس داشته اند.