بازنمودهای فضای تعاون گری در جامعه دهقانی ابتدای قرن بیستم

در این مقاله به اجمال به بررسی انواع مشارکت ها و حرکت های تعاون محور در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی پرداخته شده است. در واقع، تحلیل پدیده های درگیر جامعه روستایی ایران در دوره مورد بررسی، نیازمند تیوری است و بدیهی است که بدون تیوری نمی توان رویدادها وحوادث تاریخی را به یکدیگر ربط داد. تیوری ها میدان کاوش را روشن ساخته و به محقق می گویند به دنبال چه بگردد. به رویدادها و گزاره های تاریخی با دو رهیافت می توان نظر نمود: اول، داوری اخلاقی ارزشی که ناظر برحق و باطل یا حسن و قبح اتفاقات و قضایا است؛ دوم، داوری غیرارزشی که ناظر بر تعلیل و تبیین مقولات است. به هرحال چالشی که در نگارش این مقاله با آن مواجه هستیم، فقدان یک تیوری بومی تعاونگری، فارغ از افتادن به دام چمبره تیوری های متنوع، علی رغم حجم قابل توجه ادبیات منتشر شده در زمینه تبارشناسی روح مشارکت و باستان شناسی تعاونگری در جامعه روستایی اواخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم ایران و دستگاه فکری حاکم بر این منظومه های نظری می باشد. مقاله حاضر حاصل مطالعات کتابخانه ای و تجربیات پژوهشی نویسنده می باشد.