نقد مبانی معرفتی مکتب پوزیتیویسم با تاکید بر علم جغرافیا
پوزیتیویسم یکی از مکاتب فلسفی است که در ادبیات جغرافیایی در مکاتب محیط گرایی، علم فضایی، جغرافیای رفتاری، و نگرش سیستمی تاثیرگذار بوده است. این رویکرد در پی معرفت به فضای جغرافیایی از راه بنیان های تجربی و منطق ریاضی است. بر این اساس، جغرافیا دانشی عینی، مشاهدهای، کمی، و استقرایی است و حاوی مشاهدات فارغ از نظریه و قضاوت های ارزشی است. بنابراین، جغرافی دانان؛ در پی کشف روابط علی میان پدیده ها و ارایه آن در قالب «قوانین عام و فراگیر جغرافیایی» هستند. بر این اساس، جغرافی دانان پوزیتیویست، ضمن وداع با مباحث متافیزیکی و رو آوردن به «تجربه آزمون پذیر»، تجربه و آزمون تجربی را معیار معنی داری می دانند. بنابراین،به نفی فرضیه ها، مقولات، و پیش فرض ها میپردازند و شروع علم را با مشاهده میدانند و به نقش مسیله، فرضیه، و نقش فعال و خلاق محقق در روند تحقیق بی توجه اند. سپس، براساس مشاهدات انجام شده بر پایه استدلال استقرایی، برای دستیابی به قوانین به تعمیم (تعمیم های ناروا/ مسئله استقرا) میپردازند که موجب خلط «روند و قانون» در جغرافیای تحصل گرا شده است. در این راستا، در مقاله حاضر، گزاره های متعدد جغرافیایی بررسی شد. بنابراین، بکارگیری رویکرد پوزیتیویسم به دلیل اشکالات فوق، به عنوان رهیافتی علمی، با مشکلات جدی مواجه است. بنابراین، فاقد قابلیت های لازم برای بکارگیری آن در حوزه مطالعات جغرافیایی در مرحله «داوری» به عنوان یک رویکرد و روش «علمی» است. هدف اصلی از مقاله حاضر، که با رویکردی ریالیستی و نگرش عقلانیت انتقادی نوشته شده، بررسی و واکاوی این مطلب از منظر تحلیل های منطقی و معرفت شناختی است.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.