پی‏ جویی نشانه ‏های نوشتار زنانه در سه‏ خشتی‏ های کرمانجی

بومی‏ سروده ‏ها به‏ سبب بیرون ماندن از دایره ادبیات فاخر و رسمی کمتر در حوزه مطالعات ادبی مورد پژوهش نظام‏ مند قرار می‏گیرند. همچنین زنان اغلب به‏ عنوان آفرینشگران اثر ادبی نادیده انگاشته شده‏ اند و این کاستی جست وجوی فردیت زن در چارچوب گفتمان‏های ادبی را دشوار کرده است. بدین‏سبب، به سهم زنان در شکل‏ دهی به مجموعه ادبیات کرمانجی نیز تاکنون پرداخته نشده است. این نوشتار یک موردکاوی در حوزه نقد ادبی فمنیستی، با رویکرد تحلیلی تفسیری و با هدف توسعه‏ ای است که تلاش دارد با کشف نشانه‏ های نوشتار زنانه در سه‏ خشتی‏ های کرمانجی، بسامد صدای زنان را در این آثار آشکار کند. در جست وجوی این نشانه ‏ها، نگارندگان هزار و 386 سه‏ خشتی را بررسی کردند که از این شمار، 269 سروده (یک‏ چهارم از اشعار دارای شناسه جنسیتی) را می‏توان بارور از نشانه ‏های بیان زنانه دانست. سه ‏خشتی ‏های سروده‏ شده از سوی زنان، از دید موضوع در پنج گروه قابل بخش‏ بندی اند: عشق و دلدادگی؛ ازدواج؛ مهاجرت، کوچ و جنگ؛ نقش ‏پذیری اجتماعی؛ و اندرز، نفرین، معرفی خود و...؛ شناسه‏ های بیان زنانه در این ترانه ‏ها را می‏توان در دو گروه شناسه‏ های صریح و ‏شناسه ‏های ضمنی بخش‏بندی کرد که هریک به چهار شیوه متفاوت به‏ کار رفته‏ اند. در این سروده ‏ها روح زن کرمانج بدون پرده و نقاب آشکار می‏شود و با شنونده به گفت وگو در می ‏آید. او دیگر زنی نیست که نویسندگان مرد گاه ستودنی همچون یک معشوق یا مادر و گاه نفرت‏ بار همچون یک وسوسه ‏گر یا ساحره برای ما وصف کرده باشند. به ‏یاری نوشتار زنانه، او جهان پیرامون را با همه رخدادها و پدیده ‏های شگفت ‏آورش از دریچه چشم خود برای خوانشگرانش ترسیم می‏کند.